نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 149
داراى سه بخش است : شرح حال و احاديث مروى از او , اصحاب و راويان او .
علامه مجلسى همه توقيعات را در آخر جلد سيزدهم كتاب ارزشمندش بحارالانوار گردآورى نموده است .
اسامى نايبان خاص امام زمان :
اسامى نايبان خاص امام زمان عبارتند از :
ابوعمر عثمان بن سعيد ( م ) پس از او فرزندش محمد بن عثمان بن سعيد
( م 304 ) , بعد از او ابوالقاسم بن روح نوبختى ( م 326 ) و پس از او
ابوالحسن على بن محمد سمرى ( م 329 ) .
در سال 329 با وفات محمد سمرى , غيبت كبراى امام زمان شروع شد كه
تا كنون ادامه دارد . در اين دوره , شيعيان به نايبان عام او يعنى فقيهان
در طول زمان تا اين عصر مراجعه مى كنند و پاسخ مورد نياز را از آنها دريافت
مى دارند .
نياز بيشتر شيعه به اجتهاد در زمان غيبت كبرى :
در اين زمان , نياز شيعه در امر استنباط احكام حوادث واقعه رو
به ازدياد گذاشت , زيرا نه دسترسى به امام داشته اند و نه به نايبان آنها و
هر چه از زمان آنان دورتر شدند و تنوع پديده ها و رويدادها و مسائل نوين
بيشتر مى شد , نياز آنان به اجتهاد بيشتر احساس مى گشت و طبيعتا دامنه
اعمال آن براى شناخت احكام رويدادها گسترده تر مى شد .
البته اجتهاد در اوايل غيبت كبراى امام زمان , به دشوارى اجتهاد در
زمانهاى بعد نبود , زيرا به دليل نزديكى فقيهان و عالمان به زمان امامان و
دسترسى به اصول اربعمأة ( اصول چهارگانه ) يا به بخشى از آنها اجتهاد به
آن اندازه كه در زمانهاى بعد به ابزار علمى نياز پيدا كرد , نيازمند نبوده
است , زيرا در جهت شناخت عناصر استنباط و معانى لغوى الفاظ و شرعى آنها
معمولا با مشكلات مهمى مواجه نمى شدند . ولى با گذشت زمان از غيبت كبرى ,
اجتهاد براى اهل اجتهاد مشكل تر شد كه عللى براى آن مى توان ذكر كرد , از
آن جمله :
1 ـ پيدايش مسائل مستحدث در ابعاد زندگى مادى و معنوى .
2 ـ در دسترس نبودن اصول چهارگانه .
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 149