نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 126
در ميان نبوده است و تنها عبدالله بن عمر در اواخر زندگى اسم از استحسان
به ميان آورد و شاهد بر اين مطلبى است كه در كتاب فقهى او ( موسوعة فقه
عبدالله بن عمر ) مى باشد .
ديگران از صحابه اعتبارى براى آن قائل نبوده اند ولى در دوره
تابعان , تابعين ابوحنيفه به آن گرويده و مطابق آن پاسخگوى مسائل تازه مى
شدند , و سپس پيروان او آن را توسعه بخشيده اند .
8 ـ مفتيان معروف در اين دوره
بجاست برخى از معروفين در فتوى را در اينجا ياد نماييم .
معروفين در فتوا عبارت بوده اند از : معاذبن جبل ( م 17 يا 18 ) و
عبدالله بن عباس ( م 68 ) و عمار بن ياسر ( ش 36 ) و ابوبكر ( م 13 ه ) و
ابودرداء ( م 31 يا 32 ) و ابورافع ( م 35 ) و ابوسعيد خدرى ( م 73 ) و ابى
بن كعب ( م 22 يا 30 ) و ابوايوب انصارى ( م 52 ) و حذيفه بن يمانى و جابر
بن عبدالله انصارى ( م 78 يا 74 ) و زيد بن ثابت ( م 56 ) و سلمان فارسى (
م 36 ) و عبدالله بن مسعود ( م 32 ) و عمر بن خطاب ( م 23 ه ) و عثمان بن
عفان ( م 35 ) و عبدالله بن عمر ( م 73 ) و عبدالله بن عاص ( م 65 ) . ابن
حزم اندلسى در كتاب الاحكام لاصول الاحكام ( ج 5 , ص 92 ) مى گويد آنانى
كه از اصحاب و ياران رسول خدا زياد فتوا صادر نموده اند عبارتند از : عمرو
عبدالله بن عمر و على و عايشه و ابن مسعود و ابن عباس و زيد بن ثابت .
كاتبان معروف در اين دوره
عثمان بن عفان را ابوبكر و زيد بن ثابت را عمر بن خطاب و مروان
بن حكم را عثمان بن عفان به عنوان كاتب و منشى برگزيده بودند و عبدالله بن
ابى رافع مولى رسول الله را امام على كه مرجع عام در تقوا بوده است به اين
عنوان انتخاب كرده بود .
9 ـ مرجع عام بودن امام على در زمان صحابه
بعد از رحلت رسول خدا در زمان صحابه , مرجع عام , امام على ( عليه السلام ) ( ش 41 ) بوده است .
از ابن عباس در طبقات الكبرى ابن سعد ( ج 2 , ص 332 چاپ بيروت ) نقل شده كه
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 126