[ ( امرنى معاويه ان اسب عليا الا فالعنوه](

يعنى معاويه مرا دستور داده است كه على را ناسزا گويم , هان اى مردم شما او را لعن و نفرين كنيد ! روشن است كه ضمير[ ( او]( در پايان جمله , دو پهلو است و تاب برگشتن به على ( ع ) و يا معاويه را دارد ( ضمير او مى تواند به هر دو آنها برگردد ) .

گذشته از اينگونه اهداف و اغراض , در اين رابطه تدريجى بودن شريعت مقدس اسلام را نبايد از نظر دور داشت كه خود مى تواند بزرگترين عامل اجمال گوئى باشد . در موارد زيادى بخاطر همين فلسفه , در جمله نخستين , شارع مقدس فقط اشاره به اصل حكم نموده ولى پرده از روى جزئيات و خصوصيات آن بر نداشته و در مراحل بعد كاملا آنرا تبيين و توجيه نموده است . ولى البته بايد توجه داشت , اينطور نيست كه هميشه يك جمله براى همگان مجمل و غير قابل استفاده باشد بلكه موضوع اجمال , نسبى است و در بسيارى از موارد جمله اى براى بعضى مجمل است و براى بعضى ديگر احيانا بخاطر وجود بعضى قرائن زمانى و مكانى , حالى و مقالى , هيچگونه اجمالى ندارد .

حتى گاهى نه بخاطر قرائن و شواهد بلكه بخاطر امعان نظر بيشتر جمله اى را كه گروهى زياد به استناد اجمال و ابهام از آن گذشته اند , گروهى ديگر با توجيه كاملا منطقى بخاطر امعان نظر بيشتر مورد