بى كم و بيش در مصراع دوم بيان واقعيت است و برتر از اين دو مرتبه نمى باشد زيرا تا سالك به فناى مطلق نرسد به هستى مطلق كه بقاء بالله مى باشد دست نمى يابد و نيستى از خود عين هستى به حق است. و اين مرتبه براى هيچ موجودى جز انسان كامل نخواهد بود و به همين خاطر انسان كامل را اشرف مخلوقات و اكمل موجودات دانسته اند.

شب روشن ‌ مقصود خداوند است و روشنى او به اعتبار وجود و بقاى اوست

روز تاريك ‌ مقصود تعيّنات و تعلقات دنيوى است و تاريكى آن به اعتبار فنا و نيستى است.

تمام آنچه گفتم بار معنايى اين نكته باريك و ظريف را دارد كه خداوند همچون شبى روشن در ميان روز تاريك است. يعنى خداوند به واسطه تجليات انوار ذاتى از حجاب كثرات بيرون مى آيد و موجودات چنانكه هستند از پس حجاب جلال و جمال خداوندى ظاهر و ادراك مى شوند و ليكن روز تاريكند زيرا همه مراتبى كه ذكر شد حجاب ذات اند و تا زمانى كه اين همه حجاب به تجليات انوار حق روشن نگردد توحيد حقيقى ميسر نمى باشد و به همين منظور گفته اند: «ان لِله سبعين الف حجاب من نور و ظلمه[1]»

مشهد ‌ محل شهود(ف-م)

تجلّى ‌ آن است كه دل از انوار غيبى روشن گردد «ماينكشف للقلوب من