وكالت ضرورى مى‌نمود. [1] امام جواد (عليه السلام) شكل جديدى از برنامه حفاظتى را پى‌ريزى كرد. او كارگزارانى به سراسر قلمرو حكومت عباسى گسيل داشت و به آنان سفارش كرد تا با فعاليت حساب شده از تجزبه نيروهاى شيعه جلوگيرى كنند. اين‌كار، در ابعاد مختلف، به‌سود امام (عليه السلام) و همه دانشمندان و مردم بود. كارگزاران امام (عليه السلام) در بسيارى از استان‌ها مانند اهواز، همدان، سيستان، رى، بصره، بغداد و مركز اصلى شيعه يعنى كوفه و قم پخش شده بودند و به بهانه جمع‌آورى وجوه به مشكلات پيروان اهل بيت (عليهم السلام) رسيدگى مى‌كردند; به پرسش‌هاى عقيدتى و اخلاقى آن‌ها پاسخ مى‌گفتند و از اين طريق ارتباط امام و امت را حفظ مى‌كردند.

مكتب علمى و فرهنگى امام‌جواد (عليه السلام)

مكتب علمى امام جواد (عليه السلام) مهم‌ترين بُعد از ابعاد زندگى آن حضرت را شكل داده است. صدها حديث در موضوعات گوناگون از طريق راويان و اصحاب امام جواد (عليه السلام) هم‌چون عبدالعظيم حسنى، على‌بن‌مهزيار، احمدبن‌محمدبن‌ابى نصربزنطى، زكريابن‌آدم، محمدبن‌اسماعيل‌بن‌بزيع، حسين‌بن‌سعيداهوازى، احمدبن‌محمدبن‌خالدبرقى و محدثان و دانشمندان نامور اهل‌سنت مانند ابن‌حجرهيثمى، جاحظ‌عثمانى‌معتزلى و خطيب بغدادى بسيارى از معارف و حقايق دينى را از آن حضرت نقل كرده‌اند. [2]

مناظره‌ها و برخوردهاى امام‌جواد (عليه السلام) با فرقه‌ها و مذاهبى چون اهل‌حديث، واقفيه، زيديه و بهويژه غلات و معتزله بهترين حافظ انديشه‌ها و مبانى بر حق تشيع بود. مناظره آن حضرت (عليه السلام) با يحيى‌بن‌اكثم درباره فضايل خلفا شگفتى هر دانشمند منصفى را برمى‌انگيزد. [3]

تاريخ و زندگى امام‌على‌النقى (عليه السلام)

در 33 سال امامت پيشواى دهم شش تن از عباسيان به‌خلافت رسيدند نام‌هاى اين خلفا