زيرا قرآن‌كريم به روشنى بيان مى‌كند كه هدف بعثت پيامبران، گسترش عدالت اجتماعى و تربيت معنوى مردم است نه تاسيس امپراطورى قيصرى و كسرايى، استثمار، برده‌گيرى عمومى و به‌دست آوردن غنيمت‌هاى بى‌كران جنگى.

‌ مردمى كه براى نفوذ اسلام به اعماق روح‌شان و تربيت صحيح و يافتن شخصيت انسانى اسلامى آماده مى‌نمودند، هنوز بسم الله نياموخته بودند كه در گرداب جنگ‌ها فرو افتادند، در غنيمت‌ها و ثمرات مادى پيروزى‌ها غرق شدند و معنويت اندكى كه تازه در پناه دين اندوخته بودند به توفان كامجويى‌ها و خوشگذرانى‌ها سپردند.

‌ سيره نبوى نشان مى‌دهد كه آن حضرت (صلى الله عليه وآله) در تمام دوران سيزده ساله مكه به هيچ كس اجازه جهاد و حتى دفاع نداد تا آن‌جا كه واقعاً مسلمانان به تنگ آمدند و گروهى با اجازه آن حضرت (صلى الله عليه وآله) راه حبشه پيش گرفتند. تنها در سال دوم مهاجرت به مدينه بود كه رخصت جهاد آزادى‌بخش داده شد. مسلمانان در تمام دوره مكه آموزش ديدند، با روح اسلام آشنا شدند و فرهنگ اسلامى در اعماق وجودشان نفوذ يافت. نتيجه اين آموزش طولانى آن بود كه پس از ورود به مدينه همه مبلّغ واقعى اسلام شمرده مى‌شدند، رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) آن‌ها را به اطراف مى‌فرستاد و موفق باز مى‌گشتند. هنگامى كه به جهاد مى‌رفتند، مى‌دانستند براى چه هدفى مى‌جنگند. تعبير امام على (عليه السلام) درباره آنان چنين است:

سربازان اسلام بصيرت‌ها و انديشه‌هاى روشن خود را بر شمشيرهاى خود حمل مى‌كردند. [1]

‌ شمشيرها و انسان‌هاى آموزش يافته، توانستند رسالت خود را نيك به انجام رسانند; پديده‌اى كه متأسفانه در دوران خلفا از ياد رفت. در اين دوره، همگام با گشودن دروازه‌هاى اسلام به روى انبوه مردم كشورهاى مغلوب، فرهنگ اسلامى به آن‌ها آموزش داده نشد. بدين ترتيب، قدرت و نفوذ حكومت مركزى بسيار گسترش يافت و سربازان اسلام فزونى