شى‌ء» همان‌طور كه نهى تحريمى را دربر مى‌گيرد نهى تنزيهى را نيز شامل است. [1] نتيجه بحث در مقدّمه چهارم اين شد كه‌ نهى تنزيهى كراهتى داخل در محلّ بحث است.

مقدّمه پنجم: آيا نهى غيرى داخل در محلّ نزاع است؟

همان‌طور كه واجبات به دو قسم نفسى و غيرى تقسيم مى‌شوند، محرّمات نيز به دو قسم نفسى و غيرى (/ مقدّمى) تقسيم مى‌شوند. گاهى نهى، نفسى است، كه مستقلًا به عبادت يا معامله‌اى تعلّق مى‌گيرد و گاهى غيرى است كه از راه مقدّميّت، به چيزى تعلّق مى‌گيرد. در اينكه «آيا نهى غيرى داخل در محلّ نزاع است يا نه؟» اختلاف مهمّى بين محقّق قمى رحمه الله و مرحوم آخوند وجود دارد.

نظريه محقّق قمى رحمه الله‌

مرحوم محقّق قمى مى‌فرمايد: نهى غيرى از محلّ نزاع خارج است، زيرا همان‌طور كه در فرق واجب نفسى و واجب غيرى مطرح مى‌شد كه «واجب نفسى، استحقاق عقوبت بر مخالفت دارد ولى واجب غيرى استحقاق عقوبت بر مخالفت ندارد» در مورد نهى نفسى و نهى غيرى نيز همين فرق وجود دارد. نهى نفسى استحقاق عقوبت بر مخالفت دارد، [2] امّا نهى غيرى استحقاق عقوبت بر مخالفت ندارد.

[1]- كفاية الاصول، ج 1، ص 284

[2]- مخالفت نهى نفسى به اتيان حاصل مى‌شود ولى مخالفت واجب نفسى به ترك تحقّق پيدا مى‌كند.