آيا متعلّق نواهى امرى عدمى است يا وجودى؟

مرحوم آخوند و جمعى ديگر از اصوليين تقريباً اتفاق كرده‌اند بر اين كه هيئت «لا تفعل» بر طلب دلالت مى‌كند [1] و از اين جهت فرقى با هيئت «افعل» ندارد و تفاوت آنها در ارتباط با مطلوب مولاست. مطلوب مولا در باب نواهى عبارت از «وجود طبيعت مأمور بها» است امّا اين كه آيا مطلوب مولا در باب نواهى عبارت از چيست؟

مورد اختلاف واقع شده است. بعضى آن را «ترك طبيعت» [2] و بعضى «كفّ نفس از فعل منهى عنه» مى‌دانند. [3] روشن است كه «ترك طبيعت»، امرى عدمى و «كفّ نفس»، امرى وجودى است. بر اين اختلاف ممكن است كسى ثمره عمليه‌اى هم مترتب كند، چون اگر مطلوب مولا عبارت از «ترك طبيعت» باشد، دايره منهى عنه توسعه پيدا كرده و فرقى نمى‌كند كه در نفس مكلّف، مقتضى براى ايجاد فعل منهى عنه وجود داشته باشد يا وجود

[1]- كفاية الاصول، ج 1، ص 232، فوائد الاصول، ج 1، ص 394

[2]- كفاية الاصول، ج 1، ص 232، الفصول الغروية في الاصول الفقهية، ص 120 و قوانين الاصول، ج 1، ص 137

[3]- تهذيب الاصول، للعلامة الحلّي، ص 72