به
نظر مىرسد- همانگونه كه در آغاز بحث بيان شد- آيه شريفه و روايات وارده در «مطلق
الضيق» ظهور دارند نه «أضيق الضّيق» و مشقّتى كه به صورت عادى نمىتوان آن را
تحمّل كرد. علاوه آن كه در اين روايات، قرينهاى كه بيان كند منظور از حرج، حرج
شديد است، نداريم؛ هرچند ممكن است دليل ديگرى يافت شود كه بيان كند منظور از حرج،
مشقّتى است كه «لايتحمّله الإنسان عادتاً».
6- نكته ديگرى كه بر خلاف نظر و رأى ديگران از مجموع مطالب اين آيه و
روايات استفاده مىشود، آن است كه قاعده لاحرج، هم مىتواند دليل براى اصالة
الطهارة باشد و هم دليل براى قاعده ميسور، كه توضيح آن گذشت.
2)
آيه 6 سوره مائده
دوّمين
آيه شريفهاى كه به آن بر قاعده لاحرج استدلال شده، آيه ششم سوره مباركه مائده
است. خداوند متعال بيان مىفرمايد:
اى
مؤمنان، چون براى نماز برخاستيد، چهره و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و بخشى از
سرتان را مسح كنيد و نيز پاهاى خود را تا برآمدگى روى پا [مسح كنيد] و اگر جنب
بوديد، غسل كنيد؛ و اگر بيمار يا در سفر بوديد و يا از جاى قضاى حاجت آمديد، يا با
زنان آميزش كرديد و آبى نيافتيد، به خاكى پاك تيمّم كنيد؛ با آن بخشى از چهره و
دستهاى خود را مسح نماييد؛ خداوند نمىخواهد شما را در تنگنا افكند؛ ولى مىخواهد
شما