با توجه به اين نوع آيات مى توان به انگيزه مشركان در پرستش بتها پى برد. اينك به نتايج روشنى كه از بررسيهاى فوق به دست مى آيد، اشاره مى كنيم.

جمع بندى مباحث گذشته

1. مشركان عصر رسالت و پيش از آن، معتقد به معبودها و خدايان كوچكى بودند كه بخشى از افعال الهى به آنان تفويض شده بود و آنها، در عين مخلوق بودن، كارهاى مهمى بر عهده داشتند; در حقيقت،«ربوبيت» الهى را تصرف كرده و مالك افعال او شده بودند.و به خاطر همين انگيزه در برابر آنها خضوع مى كردند.

ربوبيت بتها و سيطره آنها بر جهان، معيار و حد معيّنى نداشت. گاه جز خلقت جهان وانسان،تدبير همه امور را از آنِ آلهه مى دانستند، چنانكه بت پرستان عصر ابراهيم(عليه السلام)تا اين حد پيش رفته بودند. چون گاه معتقد بودند كه قسمتى از كارهاى خدا به بتها تفويض شده است، مانند فرستادن باران، شفاى بيماران، مغفرت و آمرزش گناهان، و شفاعت در درگاه خدا; و مشركان عصر رسالت داراى چنين عقايدى بودند.

«ابن هشام» مى نويسد: نخستين كسى كه بت پرستى را وارد مكه وحومه آن كرد «عمرو بن لُحَىّ» بود. او هنگام بازگشت از سفر شام، در منطقه اى به نام «بلقاء» مردمى را ديد كه به پرستش بتها مشغولند و زمانى كه رمز پرستش بت ها را از آنان پرسيد، در پاسخ گفتند: اينان بتهايى هستند كه آنها را مى پرستيم. از آنها باران مى خواهيم بر ما باران مى فرستند، و از آنها پيروزى مى طلبيم ما را پيروز مى كنند.