چشم دارند ولى با آن نمى بينند، چنان كه مى فرمايد:

(صُمٌّ بُكْمٌ عُمْىٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ).

در پايان دو نكته را يادآور مى شويم:

1. در اين تمثيل مشبَّهى است و مشبه به.

مشبه كلمه (مثلهم) كه م قصود منافقان است.

مشبه به جمله (كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًا)مى باشد.

اكنون سؤال مى شود كه چرا «مشبه» به صورت جمع (مثلهم) ولى مشبه به، به صورت مفرد (كمثل الذى) وارد شده است .

پاسخ آن اين ا ست كه هدف تشبيه جمع به فرد نيست، بلكه غرض تشبيه حال واحوالاين دو به هم مى باشد، مثلاً مى گويند:

اين گروه به ظاهر متمدن، بسان گرگ درنده است .

2. از آنجا كه اين افراد از ابزار شناخت بهره نمى گيرند، اميد بهاصلاح آنان نيست، زيرا دستگاه تفكر از طريق ابزار شناخت كمك مى گيرد و به قول گوينده:

چشم باز و گوش باز، اين عما *** حيرتم در چشم بندى خدا