است كه براثر سرعت حركت فيلم، انسان از آن غفلت مىورزد.

اين نوع تحولات را كه با وقفه ها و گسست ها همراه است، امور دفعى و آنى و يا كون و فساد مى نامند، و كسانى كه در طبيعت، جزء لايتجزا را پذيرفته اند، به چنين تحولات دفعى و آنى اذعان راسخ دارند، و برخى از پديده ها را از اين طريق توجيه مى كنند، مانند يك لحظه و يك آن كه هرگز قابل انقسام نيست، ولى از تشكيل اين آنات (به عقيده آنان) زمان بهوجود مى آيد، لذا مى گويند: «آن» روح زمان است.

گروهى از متكلمان، تمام حركت ها را از اين طريق توجيه مى كنند و حركت در نزد آنان، جز يك رشته تحولات آنى و دفعى كه هرگز قابل تقسيم و انقسام نمى باشد، چيزى نيست، با اين كه بر اجزاى آن وقفه و گسست حاكم است ولى براثر كمى فاصله و خطاى حواس، ما آن را متصل و يك پارچه مى انگاريم.

ولى فلاسفه اسلامى كه جزء لايتجزا را در طبيعت محكوم كرده و به چنين فرضيه اى ايمان ندارند و آن را با دلايل استوار باطل اعلام كرده اند[1] تمام تحولات بىوقفه و بى گسست تفسير كرده و به تحولات آنى و دفعى معتقد نمى باشند.

لغزش ماركسيسم در تفسير حركت

بسيارى از ماركسيست ها تغيير و تحول را با حركت يكسان گرفته و در اين باره چنين مى گويند:

«حركت در ماترياليسم ديالك تيك داراى مفهوم وسيعى است اين