9

مثلث هگل و تحول فرد جامعه

تكامل فرد و جامعه از موضوعات بس ارزنده اى است كه بايد به دقت مورد بررسى قرار گيرد تا مكانيسم تكامل در هر دو مورد، روشن شود. هگل و بعد از او ماركس، تكامل جامعه را بر تكامل طبيعت عطف كرده و مكانيسم تكامل را در هر دو يكى دانسته اند، و تكامل زنجيرى طولى به شكل تك پايه اى را قانون كلى حاكم بر طبيعت و جامعه تلقى كرده اند و به عقيده آنان هر فردى از افراد انسان، بسان هر جامعه اى از جامعه هاى انسانى از مجراى «تز» و آنتى تز، پايه تكامل مى گذارد.

براى تشريح نحوه تكامل فرد و جامعه ناچاريم نكاتى را يادآور شويم و مكانيسم حركت و تكامل را در هر دو به گونه منطقى روشن سازيم.

1ـ تكامل فرد قابل انكار نيست

امروز در محافل علمى مسئله معروفى است و آن اين كه: آيا در جامعه فرد اصالت دارد و جامعه يك امر وهمى و اعتبارى است و ما