اصـول مسلم قرآن است تشابه والتباس را از اين نوع آيات بر طرف كرد و با شناخت «ام الكتاب» ابهام را از چهره شاخه آن (متشابه) زدود.

دقت در مضمون آيه به روشنى مى رساند كه مقصود از آيات محكم، آياتى است كه متضمن اصول اسلام بوده و محورهاى آيات الهى را تشكيل مى دهند درحالى كه مقصود از « متشـابه» كه مفـاد واقعى آنها با مراجعه به اين اصول روشن مى گردد، آن گونه آياتى كه مقصود واقعى در ميان محتملات به غير مراد شبيه بود، وبه هم ملتبس شده اند.

قرآن پيوسته يك رشته معارف بزرگ را در سطح افهام عادى تنزل مى دهد تا همگان با چنين معارفى آشنا گردند تنزل دادن اين گونه از معارف در سطح افهام همگانى و پوشانيدن لباس حس بر مسائل عقلى مايه پيدايش يك رشته احتمالات در مفاد آيه مى گردد كه برخى با اصول مسلم قرآن سازگار نيست مثلا قرآن در بيان احاطه و سلطه خود بر ظالمان و ستمگران واينكه هيچ يك از آنان را قدرت فرار از سلطه او نيست چنين مى فرمايد:« اِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ » ( الفجر،آيه 14) به راستى خداى تو در كمين گاه است ويا در تشريح ظهور هيبت و عظمت خدا در روز رستاخيز چنين مى گويد: ( وَ جاءَ رَبُّكَ وَ الْمَلَكُ صَفاًّ صَفاًّ) ( فجر، آيه 22) « روز قيامت در حالى كه فرشتگان صف كشان ايستاده اند، پروردگار تو مى آيد».

درحالى كه هدف آيات ترسيم مفاهيم عقلى در لباس مسائل محسوس است دراين ميان حقيقت براى برخى از اذهان « مشتبه» شده و معنى واقعى آيه « تشابه» والتباس پيدا مى كند و براى تعيين مراد واقعى آيه، راهى جز رجوع به آيات محكم كه به روشنى هرنوع رائحه مادى و جسمانى بودن را از ساحت خدا نفى مى كند، وجود ندارد و دراين مورد است كه متشابهات از طريق رجوع به محكمات روشن شده و حقايق، تجلى بيشترى پيدا مى كنند.

در اين موقع مردم بر دو دسته اند:

الف ـ گروهى كه در قلب آنان ميل به انحراف از حقيقت است و اضطراب و