دستور مزبور به چنين افراد بى فائده بوده است.

گذشته از اين، مگر سرپيچى مكلف، سبب مى شود كه تكليف بر داشته شود؟ و خدا از دادن دستور خوددارى كند، خدا مى داند كه كافران و بسيارى از مسلمانان به احكام الهى عمل نخواهند كرد ـ مع الوصف ـ تكاليف خود را به يكايك آنها بيان كرده واينكه آنان تاآخر عمر گوش نخواهند داد، مانع نشده است.

هيچ گاه عمل نكردن مكلف، در هيچ جاى جهان، سبب سقوط تكاليف و دستورات نمى شود تا در مورد آيه گفته شود: خدا مى دانست قوم او تنبل و سست عنصر وكم شهامت هستند ـ مع ذلك ـ چطور به آنان دستور كشتن مى دهد.

تا اين جا روشن شد كه ايرادهاى نويسنده تفسير به نظريه اى كه صاحب كشاف از برخى نقل كرده است وارد نيست ولى درعين حال، خود اين نظريه با ظاهر آيه تطبيق نمى كند زيرا بنابراين نظريه: كسانى كه گوساله را پرستش نكرده بودند، بايد عبادت كنندگان را بكشند، در صورتى كه روى سخن در آيه فقط با كسانى است كه گوساله را پرستيده بودند و اساساً از كسانى كه از عبادت آن خوددارى نموده بودند، سخنى به ميان نيامده است اينك آيه:

( اِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ اِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ اَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ الْعِجْل َفَتوُبوُا اِلى بارِئِكُمْ فَاقْتُلوُا اَنْفُسَكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ..) (بقره، آيه 54)

« به ياد آر زمانى را كه موسى به قوم خود گفت اى قوم من حقا كه شما به نفسها ى خود ستم كرديد و توبه كنيد و يكديگر را بكشيد آن بهتر است، پيش پروردگاربراى شما..».

نظريه دوم:

وجه دوم اين است كه گروه مؤمن، گروه مصرّ بر پرستش گوساله را بكشند اين نظريه را نويسنده تفسير بر گزيده و مى گويد: معناى صحيح آيه اين است كه قوم