مثال ديگر: خداوند بر اساس « مولوليت» دستور مى دهد كه به طور الزام مردم نماز بخوانند و زكات و خمس بدهند و روزه بگيرند و جهاد بروند، آنگاه مثلاً به طور « ارشاد» مى فرمايد :« اطيعوا اللّه و لاتخالفوه» هرگاه ما از اجراى اين امر ونهى اخير سرپيچى كنيم، فقط تبعات و آثار ترك آن اوامر پيشيم (نماز بخوانيد و...) متوجه مـا مـى شـود، و اما مخالفت امر به اطاعت و يا نهى از مخالفت كوچك ترين عكس العملى ندارد، و در صورت عدم اجراى اوامر اوليه، واكنش مخالفت با اوامر (نماز بخوانيد) متوجه ما مى شود، خواه دستور ثانوى « اطيعوا اللّه» صادر بشود يا نشود زيرا امر به پيروى واطاعت اگرچه به صورت ظاهر دستور و فرمان است ولى حقيقت و روح آن ارشادى است، نه مولوى به گواه اين كه اگر كسى نماز نخواند دو جـرم مرتكب نمى شود، يكى اين كه امر نمـاز را ترك كرده و ديگرى اين كه امر «اطيعوا اللّه» را كه در آيه ديگرى وارد شده است عمل نكرده است در صورتى كه همه مى دانيم براى « تارك الصلاة» يك كيفر بيش نيست و آن كيفر ترك نماز است.

آيا نهى از أكل شجره ارشادى بود؟

اكنون بايد بررسى نمود كه : آيا نهى از خوردن ميوه درخت معهود، نهى مولوى بوده، و براساس «مولويت» صادر شده بود، در اين صورت طبعاً علاوه بر لوازم طبيعى و آثار خارجى آن ( خروج از بهشت، ريختن لباسها، هبوط به دنيا، ابتلاء به زحمات و مشقات و...) كيفرى نيز همراه داشته است.

ويا اين كه: منظور از اين نهى، فقط ارشاد به لوازم طبيعى عمل بوده؟ همانند كسـى كه دوست خـود را از كشـيدن ترياك كه ملازم با مـرگ تدريجـى اسـت بـاز مى دارد:

بنابراين ، نهى از اكل شجره، از آن نظر نبود كه خداوند مولى است وآدم و حوا بندگان وى هستند وبنده بايد از دستورى كه به او داده مى شود، بدون چون و چرا اطاعت كند، بلكه از اين نظر بوده كه خوردن ميوه درخت معهود، پيامدهاى