نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 54
بسوی اوست، بندگان از چنگ خدا فرار نتوانند کرد، جمله وَ مَنْ یَفْعَلْ- وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ ... اهمیّت قضیّه را روشن میکنند. 29-
قُلْ إِنْ تُخْفُوا ما فِی صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ یَعْلَمْهُ اللَّهُ
این یک حکم کلّی است، خدا باسرار و آنچه که در دل بندگان است آگاه میباشد
ولی مصداق آن در آیه موالات و دوستی کفّار است. کلمه «ما فی الصدور» ظهورش
آنست که افکار و اسرار آدمی در سینه و قلب است نه در مغز، راجع باین مطلب
در قاموس قرآن (قلب- صدر) بحث مبسوطی شده بآنجا رجوع شود و نیز انشاء
اللَّه ذیل آیه: وَ لکِنْ تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ
حج/ 46 اشاره خواهیم کرد. وَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی
الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ این حکم «عام» بعد از
«خاص» است یعنی: نه تنها خدا از رازهای درونی شما آگاه است، بلکه آنچه در
آسمانها و زمین هست پیش خدا عیان است شما نیز جزء آنها هستید، گذشته از
اینها خدا بهمه چیز تواناست، میتواند افکار را بیرون کشیده و روی آنها حساب
کند، این آیه در تأکید نهی از دوست داشتن کفّار است، أیضا آیه زیر. 30-
یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما
عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ [1] یعنی: بترسید از روزی که ... این آیه دلالت روشن
دارد بتجسّم اعمال در روز قیامت و میفرماید: آدمی آنچه از بد و خوب کرده
روز قیامت همان را خواهد یافت نه جزای آن را. لفظ «محضرا» در جمله وَ ما
عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ نیز مقدّر و در نظر است. راجع بتجسّم عمل در محلّ
مناسب بحث خواهیم کرد. تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً
بَعِیداً ضمیر «بینها» به «نفس» و «بینه» به «سوء» بر میگردد. «لو» برای
تمنّی (ای کاش) است یعنی دوست میدارد که ای کاش عمل بدش در زمانی و خودش در
زمان دیگری بود و ابدا بهم نمیرسیدند، فاصله زمانی از فاصله مکانی در این
آرزو رساتر است، جمله وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ
رَؤُفٌ بِالْعِبادِ[1]«یوم» در تقدیر «اتقوا- احذروا یوم» است.
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 54