اما جروم كه در مط خروم است، جمع جرم معرب گرم است، كه گرمسير را ميگفتند، و اندرين تعليقات جدا شرح دادم. تكناباد
يا تكينآباد، كه در مط يكنباد طبع شده، شهر معروفي بود در حدود قندهار
موجوده كه بيهقي و گرديزي و غيرهم آنرا تكناباد مينويسند، و اكنون اثري
ازين شهر بميان نيست و تعيين موقعيت آن هم مشكل است، از خلال نوشتههاي
منهاج سراج چنين پديد ميآيد، كه تكناباد در بلاد رخج واقع بود (طبقه 17
ذكر امير سوري) و رخج عبارت است از واديهاي بين هيرمند و ارغنداب بطرف غرب
قندهار موجوده، هم او در جاي ديگري از همان مبحث تصريح ميكند كه جوش آب
گرم نزديك تكناباد است، (طبقه 17 ذكر علاء الدين حسين) اين آب گرم را
تاكنون مردم قندهار گرماب گويند، و طوري كه گفتيم در گوشه شمال غربي قندهار
بفاصله (40) كروه بر كنار درياي هيرمند بعد از ساروان كلا (سروان تاريخي)
مقابل زمين داور افتاده، و اگر تكناباد در نزديكيهاي گرماب واقع بود، پس
گفته ميتوانيم كه اين شهر تاريخي بين خاكريز و دهراوت و ميوند و زمينداور
افتاده بود، و اين معني را ميتوان از گفته منهاج سراج تاييد كرد، زيرا در
بدر مبحث مذكور گويد كه سلطان بهرام شاه با لشكر غزنه ببلاد گرمسير از رخج و
تكناباد روي بطرف زمين داور آورد، چون زمين داور در مقابل گرماب موجوده بر
ساحل طرف مقابل هيرمند افتاده، بنابران بيجا نيست كه از تكناباد روي بزمين
داور آورده باشد، درين جايهاست كه بين سلاطين غور و غزنه حربي صعب روي
داده بود. بعد از طبقات ناصري يگانه اثري كه از ان موقعيت تكناباد را
ميتوان تعيين كرد، همانا تاريخ هرات سيفي هروي است، كه بارها اين شهر را
ذكر ميكند، وي افغانستان (اوغانستان) را باصطلاح عصر خويش تا اواسط ناحيت
بين مجاري هيرمند و ارغنداب ميشمارد، و باين حساب تكناباد داخل افغانستان
نبود، و بطرف غرب مجراي ارغنداب افتاده بود (ص 200- 207- 208- 227 تاريخ
هرات) برخي از نويسندگان باين فكرند كه تكناباد در نزديكيهاي قندهار كنوني
واقع بود، ولي مطالعه دقيق اين رأي را نميپذيرد، چه بقرار تصريح سيفي
قلعه قندهار