كه هرگز هيچكس به لون و شيئت و خوبي او اسپي نديده بود ...» [1] در جاي ديگر گويد: «اسپي
داشت شبديز نام، كه در همه دنيا بصورت و شيئت و ملاحت او مركبي نبود ...» [2] امام ابو منصور ثعالبي در شرح الوان اسپها مينويسد: «فاذا قصر حافرا رجليه عن حافري يديه فهو شئيت، فاذا طبق حافرا رجليه حافري يديه فهو احق و ينشد: و
أقدر مشرف الصهوات ساط، كميت لا احق و لا شئيت [3]» در قرآن كريم هم
آيه شريفه (لا شية فيها) آمده، و امام ابو بكر محمد سجستاني مينويسد: لا
شية فيها باين معني است، كه رنگي ديگر غير از رنگ تمام پوست و جلدش ندارد [4] طوري كه معلوم است، ريشه اين كلمه همان وشي است كه (وشي الثوب اي
حسنه بالالوان و نقشه) آمده و (شيه) لوني است، كه مخالف رنگ عمومي چيزي
باشد [5](14) ابو عبد القاسم بن سلام
حاجي خليفه در شرح علم غريب الحديث گويد: كه جامع اولين اين فن ابو
عبيده معمر بن المثني التيمي البصري المتوفي (210 ه) است، كه كتاب كوچكي را
درين علم نوشت، كه بعد از و چندين نفر اندرين فن كتبي را نگاشتند تا كه
بعد از (200) سال نوبت به ابو عبيد القاسم بن سلام رسيد، و وي قدوه اهل فن
گرديد، و عمر خود را درين راه سپري كرد، وي گويد: كه كتاب خود را در مدت
(40) سال نوشته است، و اين كتاب مورد استفاده اهل فن است، كه محب الدين
احمد بن عبد الله طبري متوفي (694 ه) بنام تقريب المرام في غريب القاسم بن
سلام آنرا به ترتيب حروف تبويب كرد [6] امام ابو عبيد پسر غلام رومي
بود، كه به يكي از اهل هراة تعلق داشت، وي به تحصيل علم حديث و ادب پرداخت و
هژده سال قاضي
[1] طبقه 5 ذكر يزدجرد [2] طبقه 5 ذكر پرويز [3] فقه اللغه امام ثعالبي ص 105 [4] غريب القرآن ص 154 [5] المنجد ص 712 [6] كشف الظنون ج 1 ص 55