طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) - سراج جوزجانی، منهاج الدین

نام کتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) نویسنده : سراج جوزجانی، منهاج الدین جلد : 2 صفحه : 297

عربها آنرا ضحاك نوشتند، يك اسم افسانوي باستاني آريائي است، كه قدمت عهد و مرور ايام و قرون آنرا بافسانهاي رنگارنگ آلود. دهاكه در اوستا يك عفريت هايل معرفي شده كه تريتانه (فريدون) آنرا كشت [1] دهاكه يا دهاكو، اژي‌دهاكه هم ضبط شده كه خاورشناس جيگر الماني، و دكتور جستي در تاريخ ايرانيان قديم و سپيگل در آثار قديمه خود آنرا مجموعه مصايب و بلايايي كه به آريانان قديم روي آورده بود مي‌شمارند [2] نلدكه مستشرق معروف معتقد است، كه اژي‌دهاكه (Azidahaka( همين اژدهاي پارسي جديد يا دهاك قديم است، كه معرب آنرا ضحاك نوشته‌اند [3] عربها كلمه اژدها را هم معرب كرده از دهاق مي‌نويسند، طبري و البيروني گويند: كه بيوراسپ ازدهاق همان شخصي است، كه ضحاك نام دارد، عربها او را عربي و عجمي‌ها عجمي پنداشته‌اند [4] مسعودي مي‌نويسد كه بيوراسپ بن ارونداسب همان ملكي است كه ده‌آك مي‌گفتند [5] ابن البلخي نيز بيوراسف را همان از دهاق شمرده، و پدرش را ارونداسف مي‌نويسد، و گويد كه وي بجادو خود را بصورت اژدهائي بنمود بنابران ازدهاق گفتندش، و او در تمام روايت‌ها خواهرزاده جمشيد بوده است و نام مادرش ورك (ودك) بود، خواهر جمشيد [6] اما ده ده‌آك بعقيده مورخين از ان سبب گفته شده، كه آك بمعني آفت و رسم زشت بوده [7] و اين كلمه در اوستا هم به همين معني آمده [8] پس گويا وي ده آفت و زشتي بجهان آورد، حمد الله نيز عين اين مقصد را نقل مي‌كند [9] كلمه بيوراسپ را هم مورخين نوشته‌اند، كه بيور ده هزار معني داشت بجهت آنكه ضحاك داراي ده هزار اسپ بوده [10] خلاصه: روايات مورخين شرقي درباره ضحاك نهايت پريشان و افسانوي است، كه در بالا بشرح كوتاه آن اشارت رفت، و فردوسي هم در شهنامه اغلب اين روايات را مي‌آورد.

[1] يسنا باب 9 فقر 71- 8
[2] تمدن ايرانيان خاوري ص 108
[3] حماسه ملي ايران
[4] طبري ج ا ص 131- التفهيم في صناعة التنجيم ص 254- 257-
[5] مروج الذهب ج ا ص 139
[6] فارسنامه ص 9- 28
[7] مجمل التواريخ ص 26
[8] گاتها يسنا 47 ص 103
[9] گزيده ص 87
[10] آثار الباقيه ص 103- ابي الفدا ص 140

نام کتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) نویسنده : سراج جوزجانی، منهاج الدین جلد : 2 صفحه : 297

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست