بنهادند و سنگ بر او انبار كردند.مقسم روايت كند از عبد اللّه عبّاس كه گفت:آن مرد كه پدر مرا-عبّاس را-به اسيرى بگرفت،او را ابو اليسر [1]كعب بن عمرو گفتند از بنو سلمه،و اين مردى بود كوتاه‌بالا،و عبّاس مردى بلندبالا قوى فربه بود.رسول -عليه السّلام-گفت او را:عبّاس را چگونه اسير گرفتى؟گفت:با من يار بود بر اسر [2]او مردى،كه آن مرد را پيش از آن نديده بودم،و نيز دگر نديدم او را بر اين شكل و بر اين هيئت.رسول-عليه السّلام-گفت:

لقد اعانك عليه ملك كريم ؛آن فريشته كريم بوده است كه يار تو بود بر اسير كردن او.

ذٰلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللّٰهَ وَ رَسُولَهُ ،ذلك اشارت است بدان قتل و اسر.گفت:

آن براى آن بود كه ايشان مشاقّت [3]و مخالفت كردند با خداى و پيغامبر.و مشاقّه، مفاعله باشد من الشّقّ و الشّقّ،يعنى ايشان در شقّى بودند و خداى و پيغامبر در شقّى و جانبى دگر از مخالفت ايشان خداى و پيغامبر را،و هركس كه با خداى و پيغامبر مشاقّت و مخالفت كند،خداى تعالى سخت عقوبت است.

ذٰلِكُمْ فَذُوقُوهُ ،اشارت است به فرمان تعجيل عقوبت از قتل و اسر،گفت:

بچشى اين كه مى‌بينيد از كشتن و اسير كردن در عاجل!امّا عامل«ذلكم»،در او دو قول گفتند:يكى آن‌كه،محلّ رفع باشد على انّه خبر مبتدأ محذوف،و التّقدير:

الامر ذلكم.زجّاج گفت:نشايد كه«ذلكم»،مبتدا باشد و«فذوقوه»،خبر او براى «فا»،چه آنچه از پس«فا»آيد نشايد تا خبر مبتدا بود،لا يجوز زيد فمنطلق و لا زيد فاضربه الّا على تقدير هذا زيد فاضربه،و كما قال الشّاعر:

و قائلة خولان فانكح فتاتهم و اكرومة الحيّين خلو كما هيا
اى هذه خولان.و وجه دوم آن است كه:محلّ او نصب باشد به فعلى مقدّر، چنان كه زيدا فاضربه،اى اضرب زيدا فاضربه.و ذوق در باب عذاب توسّع باشد براى آن‌كه متألّم چون ادراك الم كند،بمثابت ذائق باشد؛و ذوق،طلب ادراك طعم باشد به تناول اندكى از مذوق،و به نفس خود معنى [4]نباشد و ادراك نباشد، براى آن گويند:ذقته فلم اجد له طعما،و براى آن ذوق گفت كه،اين كه در دنيا رفت با ايشان به اضافت آنچه در قيامت خواهد رفتن بمثابت ذوق است مر آكل را،و