نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 9 صفحه : 177
گفت:يا اسلام آر يا خويشتن باز خر،يات بكشم [1]يا آزادت كنم [2]،گفت:يا محمّد! اگر بكشى،مردى بزرگ را كشته باشى،و اگر فدا ستانى بزرگى را ستده باشى،و اگر آزاد كنى همچنين،و امّا اسلام نخواهم.رسول-عليه السّلام-گفت:بزرگى [3]، آزادت كردم.چون او اين بشنيد،گفت:اشهد ان لا اله الّا اللّه و انّك رسول اللّه.كرم تو دليل مىكند كه تو پيغامبر خدايى [4]،و برخاست و با يمامه شد و طعام مكّه را مادّه از يمامه باشد،و طعام از اهل مكّه منع كرد،گفت:طعام ندهم شما را تا ايمان نيارى و ايشان هنوز با رسول به جنگ بودند،نامهاى نوشتند به شكايت او به [5]رسول -عليه السّلام.رسول گفت:يا ابا امامه!طعام از ايشان منع مكن،او به قول رسول ايشان را طعام داد.
قوله: وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجٰارَكَ فَأَجِرْهُ ،حقتعالى گفت:اگر كسى از جملۀ مشركان به تو پناه جويد،پناهش ده.و به جوار تو آيد او را با جوار گير. وَ إِنْ ، از حقّ او آن باشد كه از پس او فعل باشد براى آنكه شرط است،و شرط در افعال شود.و اگر چنان كه از پس او اسم آيد،بر تقدير اضمار فعل باشد،كقول الشّاعر:
لا تجزعي ان منفس [6]اهلكته و اذا هلكت فعند ذلك فاجزعي التّقدير:ان اهلكت منفسا اهلكته،و فى الآية:ان استجارك احد من المشركين استجارك،و لكن اوّل [7]بيفگند،اعتمادا على الثّاني. اِسْتَجٰارَكَ ،در موضع جزم است به«ان»،على قول الفرّاء، فَأَجِرْهُ جواب اوست،و الاجارة،الادخال فى الجوار؛ در جوار و پناه خود گير او را، حَتّٰى يَسْمَعَ كَلاٰمَ اللّٰهِ ؛تا كلام خداى بشنود و حجّت بر او متوجّه [8]شود،اگر اسلام آرد نجات دنيا و آخرت يافت و الّا او را به امنگاه خود برسان كه حمايتى [9]تو است،اينهمه براى آن مىبايد كه ايشان گروهىاند كه نمىدانند،تعجيل مكن بر ايشان تا باشد كه بدانند،قوله: حَتّٰى يَسْمَعَ كَلاٰمَ اللّٰهِ ،اين