مال ندارد و يكى را خلقت بر وجهى و يكى را برخلاف آن وجه تا چنان كه مصلحت شناخت كرد آنگه اين را به«لام»غرض بيان كرد و گفت:اين براى ابتلا و امتحان كردم تا ابتلا كنم هركس را در آنچه او را داده باشم از نيك و بد و ضيق و سعت [1]و صحّت و سقم،و امتحان را تفسير داده‌ايم در چند جاى و تكليف صورت امتحان دارد و بيان اين آيت: [2]خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَيٰاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً [3]،و الّا حقيقت ابتلاء بر خداى [4]روا نباشد كه او عالم الذّات است و امتحان آن كند كه نداند تا بداند جز آن است كه حق‌تعالى در تكليف،معاملۀ آنان مى‌كند كه امتحان كنند تا آنچه ندانند بدانند پس صورت صورت امتحان دارد و معنى تكليف.آنگه وصف كرد خود را به آن‌كه سريع العقاب است با [5]آن‌كه موصوف است به حلم و آن‌كه تعجيل نكند به عقاب تا بازنمايد كه كلّ ما هو آت قريب،كه هرچه آن آمدنى است نزديك است،و مثله قوله: وَ مٰا أَمْرُ السّٰاعَةِ إِلاّٰ كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ [6].دگر آن‌كه:روا بود كه آن [7]عقوبت كه ايشان مستحقّ آنند در دنيا بكند،پس سريع العقاب باشد و اين براى آن گفت تا ايمن نباشند از عقاب او حالا بعد حال.آنگه گفت:با آن‌كه سريع‌العقاب‌ام و اگر خواهم زود بگيرم و سخت بگيرم. لَغَفُورٌ رَحِيمٌ ،آمرزنده و بخشاينده‌ام.در برابر عقاب،مغفرت و رحمت گفت و ثواب نگفت تا بهتر دعوت كند مكلّفان را با [8]امتناع از فعلها كه برآن مستحقّ عقاب باشند.