نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 7 صفحه : 368
استحقاق ثوابى نبود،امّا براى آنكه عمل به ظاهر در وجود آمده است و از روى ظاهر كسى گمان برد كه آن عمل را وقوعى و قبولى هست،چون بنگرند برآن هيچ ثوابى نبود براى آنكه نه بر وجه مأمور به [1]افتاد لفظ [2]برآن اطلاق كرد.
أُولٰئِكَ الَّذِينَ آتَيْنٰاهُمُ الْكِتٰابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ ،ايشان آناناند كه[ما] [3]ايشان را كتاب داديم و حكمت و پيغامبرى،يعنى پيغامبران كه ذكر ايشان برفت در آيات مقدّم. فَإِنْ يَكْفُرْ بِهٰا هٰؤُلاٰءِ ،اگر كافر شوند به آن اين جماعت عصر تو.و «بها»راجع است با نبوّت انبيا،و روا بود كه راجع باشد با جماعت انبيا. فَقَدْ وَكَّلْنٰا بِهٰا قَوْماً ،ما موكّل بكرديم يعنى لطف و توفيق گروهى را كه به آن كافر نهاند، يعنى اگر كافرند اين قوم به نبوّت تو گروهى هستند كه كافر نهاند از گماشتگان من.
در ايشان چند قول گفتند،حسن بصرى و زجّاج و طبرى و جبّائى گفتند:مراد پيغامبران مقدّماند كه ذكر ايشان برفت كه خداى تعالى عهد نبوّت رسول ما بر ايشان فراگرفت و ايشان به او ايمان آوردند،و بعضى دگر گفتند: فَإِنْ يَكْفُرْ بِهٰا هٰؤُلاٰءِ ، اگر اهل مكّه به تو و نبوّت تو كافراند،من گروهى را موكّل كنم از اهل مدينه بر ايمان به تو.بعضى ديگر [4]گفتند:مراد جملۀ مؤمناناند كه به رسول-عليه السّلام-ايمان آوردند پيش او و در عصر او و از پس او،و اين اولىتر [5]براى عمومش را و كثرت فايده در او.
أُولٰئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّٰهُ ،ايشان آناناند كه خداى تعالى ايشان را هدايت كرد [6]،يعنى پيغمبران مذكور در آيات مقدّم.و مراد به«هدايت»،نبوّت و حكمت و كتاب است،آنكه [7]رفت في قوله: آتَيْنٰاهُمُ الْكِتٰابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ .
فَبِهُدٰاهُمُ اقْتَدِهْ ،تو كه محمّدى و قوم تو و امّت تو به هداى ايشان اقتدا كنى [8]، يعنى به سيرت و طريقه و سنّت و سداد و صلاح ايشان،يعنى بر طريقۀ ايشان روى [9]،