نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 6 صفحه : 311
و يا وجه تشبيه آن بود كه پيغامبران پياپى مىآمدند چون منقطع شد آمدنشان پندارى كز [1]فتورى بود در آمدن.«و امرأة فاتر الطّرف اذا كانت سقيم الجفن»و فتر ميان سبّابه و ابهام باشد اذا امتدّ لبعد ما بين الإصبعين.
حسن بصرى گفت:اين فترت كه ميان عيسى بود و پيغامبر ما-عليهما السّلام- ششصد [2]سال بود و قتاده گفت پانصد و پنجاه سال بود و ضحّاك گفت چهارصد و شصت و اند سال بود. أَنْ تَقُولُوا ،و المعنى لئلاّ تقولوا.حقتعالى بازنمود كه سبب و علّت آنكه من پس از فترت،محمّد مصطفى را براى آن فرستادم تا كسى را بر من حجّت نباشد به آنكه گويد: مٰا جٰاءَنٰا مِنْ بَشِيرٍ وَ لاٰ نَذِيرٍ ،هيچ پيغامبر به ما نيامد كه ما را بشارت دادى و بترسانيدى و اين آيت دليل بطلان [3]مجبّره است براى آنكه بعثت پيغامبر در تكاليف [4]عقلى محتاج اليه نيست و قدرت و آلت لا بد است و ناگزير از آن اگر [5]آنچه زياده حجّت است خداى به آن خلل نكند[اولىتر آنكه به واجب خلل نكند] [6]چه اگر اين جا حجّت باشد بنده را بر خداى آنجا اولىتر كه حجّت باشد.و كلام دليل آن مىكند كه«لام»علّت و«لا»از لفظ محذوف است و التّقدير:لئلا تقولوا،تا نگوييد [7]يعنى فرستادن ما رسول را براى آن بود تا زبان شما از اين گفتار كوتاه باشد [8]و نظيره قوله: يُبَيِّنُ اللّٰهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا ،و المعنى لئلاّ تضلّوا و مثله قوله: وَ أَلْقىٰ فِي الْأَرْضِ رَوٰاسِيَ [9]...[اى] [10]لئلاّ تميد بكم،براى آنكه بيان براى نفى ضلال كنند نه براى ضلال.و كوه بر زمين براى آن نهاد تا بنجنبد [11]نه براى آن [12]تا بجنبد [13]، فَقَدْ جٰاءَكُمْ بَشِيرٌ وَ نَذِيرٌ ،اكنون عذر نماند شما را كه پيغامبر آمد به شما بشارتدهنده به ثواب و ترساننده از عقاب. وَ اللّٰهُ عَلىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ،و خداى تعالى بر همه چيز قادر است.