شهوات از تو كژى و ناراستى مى‌خواهند،و در آيت دليل نيست بر آنكه اتّباع شهوت به‌هيچ‌وجه نشايد،و انّما بر وجه حرام نشايد براى آن‌كه آيت را مورد ذم است،و ذمّ به آن‌كس لايق بود كه طالب حرام باشد،نه به آن‌كه قانع بر حلال بود.

يُرِيدُ اللّٰهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ ،حق‌تعالى يك‌بار پس از ديگر تقرير فضل و كرم خود مى‌كند با بندگان گفت:خداى تعالى مى‌خواهد تا بار گران از شما تخفيف كند،چنان كه گفت: يُرِيدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لاٰ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ [1]... ،و اين آيت نيز بطلان جبر است در تكليف ما لا يطاق،گفتند:مراد به قبول توبه در آيتهاى پيشين آن است كه آنچه در جاهليّت كرده‌اى [2]از نكاح محرّمات،خداى تعالى مى‌خواهد تا عفو كند و توبه از آن قبول كند.و مراد به اين تخفيف در آيت نكاح پرستاران است آن‌كه [3]طول ندارد و از عنت بترسد او را رخصت دادند كه بر بردگان نكاح بندد تا آنگه بازنمود كه:آدمى ضعيف [4]بر هيچ طاقت ندارد،هوا بر او غالب شود [5]و شهوت بر او غالب باشد.

سعيد بن المسيّب گفت:شيطان چون از بنى آدم آيس شود،از در شما [6]زنان به او راه يابد.آنگه گفت:عمر من هشتاد سال است و يك چشم تباه شده است و ديگر [7]تاريك شده است،و بااين‌همه از فتنۀ زنان ايمن نه‌ام.

حسن بصري گفت:ضعف او آن است كه او را از آبى[مهين] [8]ضعيف آفريد.

ابن كيسان گفت:لأنّ هواه [9]يستميله و شهوته تغلبه و يستطيشه [10]خوفه و حزنه، گفت:براى آن‌كه هوا بچسباند [11]او را،و شهوت غلبه كند بر او،و خوف و حزن [12]سبك گرداند او را.