responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح    جلد : 5  صفحه : 107

است ظالمان را دوزخ،چنان كه برفت في قوله: وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعٰامِلِينَ .درين آيت مخصوص بالذّم است محذوف،چنان كه آنجا مخصوص بالمدح محذوف است لدلالة الكلام عليهما.

وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّٰهُ وَعْدَهُ -الآية.صدق به دو مفعول متعدّى شود،[269-ر] يقال:صدقته الوعد،چون غصب و سلب و نهب و مانند اين.

محمّد بن كعب القرظيّ گفت:اصحاب رسول چون با مدينه شدند گفتند:ما را وهن اين [1]از كجا افتاد،و خداى ما را وعدۀ نصرت و ظفر داده بود،يعنون [2]قوله: بَلىٰ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا [3]-الآية.خداى تعالى آيت فرستاد و گفت:آن وعده كه من كردم راست بود،و شما را از قبل خود آمد كه شعب رها كردى تا دشمن راه‌يافت.

إِذْ تَحُسُّونَهُمْ و الحسّ القتل الذّريع،قتل سخت عام را حسّ گويند،قال الشّاعر:

حسسناهم بالسّيف حسّا فأصبحت بقيّتهم قد شرّدوا فتبدّدوا
ابو عبيده گفت:الحسّ،الاستيصال بالقتل،يقال:جراد محسوس إذا قتله البرد، و سنة حسوس سالى باشد كه آفت همه چيز ببرد،قال رؤبة:

اذا تشكوا سنة حسوسا تأكل بعد الاخضر اليبيسا [4]
حَتّٰى إِذٰا فَشِلْتُمْ ،يعنى همچنين بر فتح و ظفر و قتل و قوّت بودى [5]تا به آنگه كه جبن و فشل و ضعف كار بستى،و المعنى الى ان فشلتم.و بعضى اهل معانى گفتند:در كلام تقديم و تأخيرى هست،و تقدير اين است:حتّى اذا تنازعتم فى الامر و عصيتم فشلتم أى جبنتم و ضعفتم،و«واو»في قوله: وَ تَنٰازَعْتُمْ ،مقحم است.

و منازعت ايشان اين بود كه چون صحابۀ رسول به غنيمت مشغول شدند،اصحاب شعب گفتند:مردمان غنيمت ببرند و ما بى‌نصيب مانيم.عبد اللّه جبير كه امير ايشان


[1] .همۀ نسخه بدلها:ما را اين وهن.

[2] .دب،آج،لب،فق،مر:ندارد.

[3] .سورۀ آل عمران(3)آيۀ 125.

[4] .كذا:در اساس و همۀ نسخه بدلها،ضبط بيت در لسان العرب(244/4)چنين است: اذا شكونا سنة حسوسا نأكل بعد الخضرة اليبيسا

[5] .مر:بوديد.

نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح    جلد : 5  صفحه : 107
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست