وَ مٰا أَدْرِي مٰا يُفْعَلُ بِي وَ لاٰ بِكُمْ ،و من ندانم با من [1]و با شما چه خواهند كردن روز قيامت.گفتند:چون اين آيت آمد،كافران شادمانه شدند،گفتند:كار ما و كار محمد راست [2]است،او نمى‌داند كه با او [3]چه خواهند كردن،چنان كه نمى‌داند كه با ما چه خواهند كردن.و اگر او را خداى غيب‌دان[251-پ]فرستاده بودى،او را آگاه كردى كه با او چه خواهند [4]كردن.خداى تعالى اين آيت فرستاد:

لِيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مٰا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ مٰا تَأَخَّرَ [5]... ،اين [6]آيت آمد،صحابه گفتند:هنيئا لك يا رسول‌اللّٰه.تو را معلوم شد كه خداى تعالى با تو چه خواهد كردن،ما نمى‌دانيم كه با ما چه خواهند [7]كردن،خداى تعالى اين آيت فرستاد:

لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنٰاتِ جَنّٰاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهٰارُ [8]... ،و اين آيت فرستاد: وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللّٰهِ فَضْلاً كَبِيراً [9].و اين قول انس و قتاده و عكرمه است.

عبد اللّٰه عباس گفت:سبب آن بود كه صحابه [10]و اهل البيت در مكه سختى مى‌ديدند از كافران.رسول-عليه السلام-در خواب ديد كه از مكه نقل كرده بود به زمينى پرگياه و درختان خرما.رسول صحابه را بگفت.صحابه گفتند:يا رسول‌اللّٰه! كى خواهد بودن كه ما از اين جور برهيم و تو هجرت كنى با آن زمين كه گفتى؟ خداى تعالى اين آيت فرستاد: ...وَ مٰا أَدْرِي مٰا يُفْعَلُ بِي وَ لاٰ بِكُمْ ،يعنى ندانم كه ما را [11]هجرت كى فرمايند و در آنجا با ما و شما چه كنند.حسن بصرى گفت:

معنى آن است كه،مى [12]ندانم كه خداى مرا چه فرمايد در حق شما از حرب و صلح و امرونهى و تعجيل عقوبت او [13]تأخيرش.بعضى ديگر گفتند:معنى آن است كه، مى [14]ندانم كه مئال [15]كار ما و عاقبت او در دنيا به چه آيد [16]؟من به مرگ بميرم يا مرا