المساجد مهور الحور [1]العين ،گفت:خاكروبۀ مسجدها[235-ر]بيرون آوردن،مهر حور العين باشد.

يَدْعُونَ فِيهٰا بِكُلِّ فٰاكِهَةٍ آمِنِينَ ،مى‌درخواهند و مى‌خوانند و استدعا مى‌كنند به هر ميوه‌اى در حالى كه آمن [2]باشند از آنچه برسد و منقطع شود.و گفتند:آمن [3]باشد از مضرت و غائلۀ او،يعنى،همه نفع بى‌مضرت باشد.قتاده گفت:آمن [4]باشند از بيمارى و درد و مرگ و وسوسۀ شيطان.

لاٰ يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ ،مرگ نچشند در آنجا،يعنى در بهشت.در خبر است كه،چون اهل بهشت در بهشت قرار گيرند و اهل دوزخ در دوزخ،جانورى را بيارند به شكل گوسپندى و او را بدارند به جايى كه اهل بهشت و دوزخ او را بينند،آنگه گويند:اين مرگ است،آنگه بفرمايد قديم تعالى:تا او را بكشند،و اين بر سبيل مثل باشد،آنگه ندا كنند كه:

يا اهل الجنة خلود فلا موت ابدا و يا اهل النار خلود فلا موت ابدا ،اى اهل بهشت!شما هميشه خواهى بودن آنجا كه هستى و مرگ نباشد هرگز،و يا اهل دوزخ!آنجا هميشه خواهى بودن كه مرگ نباشد هرگز، إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولىٰ ،گفتند:«الا»اين جا به معنى بعد است،يعنى،بعد الموتة الاولى، از پس مرگ اول.و گفتند،مانند آن است كه گفت: وَ لاٰ تَنْكِحُوا مٰا نَكَحَ آبٰاؤُكُمْ مِنَ النِّسٰاءِ إِلاّٰ مٰا قَدْ سَلَفَ [5]... ،اى [6]بعد ما قد سلف.و گفتند:به معنى سوى است.

و گفتند:منقطع است به معنى،لكن اى،لكن الموتة الاولى قد ذاقوها [7].و اين تأويلها براى آن گفتند كه،استثناء اخراج بعض الجملة منها باشد،و آن موت داخل نيست در اين اوقات كه او ماضى است تا اخراج توان كردن از او به الا.و مثله فى الكلام ما ذقت اليوم طعاما الا ما اكلته بالامس،اى بعد ما اكلته،او سوى ما اكلته.و سوى،به معنى الا،نزديك باشد. وَ وَقٰاهُمْ عَذٰابَ الْجَحِيمِ ،و ايشان را نگاه دارد از عذاب دوزخ.و در آيت تمسكى نيست اصحاب نجار را[235-پ]در نفى سؤال گور و عذاب،فى قوله: إِلاَّ الْمَوْتَةَ الْأُولىٰ ،براى آن‌كه در آيت نفى مرگ است در بهشت و اثبات مرگ كه در دنيا بوده است،و اين،منع نكند ازآن‌كه مرگى باشد در گور