بندگانش الطاف او باشد منافع به ايشان [1]از وجهى كه دقيق باشد بر هر عاقلى ادراكش و لطيف،در لغت،رحيم و رفيق باشد كه رفق كند و عنف نكند،و نقيض او عنيف باشد،و لطيف در اجسام رقيق [2]باشد و خلاف او كثيف باشد.

عبد الله عباس گفت:[179-پ]حفى،مهربان است به بندگانش.عكرمه گفت:بار بهم،نيكوكار است به ايشان.سدى گفت:رفيق،رفق كنند با ايشان [3].

مقاتل گفت:رحيم است به مؤمن و كافر كه ايشان را روزى مى‌دهد.

قرظى گفت:لطيف است در وقت عرض و محاسبت.و قال [4]:

غدا عند مولى الخلق للخلق موقف يسائلهم فيه الجليل فيلطف [5]
بعضى ديگر گفتند:لطيف است در روزى از دو وجه:يكى آن‌كه روزى تو از پاكهاى لذيذ كرد،و دوم آن‌كه به‌يك‌بار به تو نداد تا تلف بكنى [6]كه: مٰا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَ مٰا عِنْدَ اللّٰهِ بٰاقٍ [7].

جنيد را پرسيدند كه:لطيف چه باشد؟گفت:آن‌كه با دوستان لطف كند تا به ره درآيند و اگر با دشمنان همان كردى [8]آشنا شدندى.

محمد بن على الكنانى گفت:لطيف بمن [9]لجأ اليه من عباده،او انيس [10]من الخلق من [11]توكل عليه [12]و رجع اليه،و قال:

امر بافناء القبور كأنني اخو بطنة و الثور [13]فيه نحيف
و من شق فاه الله قدر رزقه و ربي بمن يلجأ اليه لطيف
[اين اقوال مفسران است و تفسير او از جهت لغت.لطيف فاعل لطف باشد و لطف در اصطلاح متكلمان فعلى باشد كه مكلف عند آن به صلاح نزديكتر باشد و از فساد دورتر،سواء اگر از فعل خداى باشد يا از فعل غير او.و هر لطف كه مكلف