نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 14 صفحه : 342
قٰالُوا سَوٰاءٌ عَلَيْنٰا ،قوم او را گفتند:راست است به نزديك ما و يكى [1]است بر ما اگر وعظ كنى و اگر نكنى،يعنى ما به وعظ تو متّعظ نخواهيم بود [2]،و قول [3]تو قبول نخواهيم كرد.كسائى ادغام كرد«ظا»را در«تا»وعظت،و ديگر قرّاء اظهار كردند.
آنگه گفتند: إِنْ هٰذٰا إِلاّٰ خُلُقُ الْأَوَّلِينَ ،اين گفتار كه تو مىگويى فرا بافتۀ پيشينگان است.و«ان»به معنى«ما»ى نفى است.ابو جعفر و ابن كثير و يعقوب و ابو عمرو خواندند:خلق الاوّلين،به فتح«خا»و سكون«لام»،بيانش: إِنْ هٰذٰا إِلاَّ اخْتِلاٰقٌ [4]،قوله: وَ تَخْلُقُونَ [5]إِفْكاً [6]... ،و باقى قرّاء خواندند: إِنْ هٰذٰا إِلاّٰ خُلُقُ الْأَوَّلِينَ ،به ضمّ«خا»و«لام»،اين نيست مگر عادت و خوى پيشينگان [7]، يعنى پيش از اين زندگانى دنيا نيست و از پس او مرگ.امّا بعث و نشور كه تو دعوى مىكنى و حساب و كتاب،آن را اصلى نيست.
وَ مٰا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ ،و ما را عذاب نخواهند كردن چنان كه تو مىگويى [8]،و اين قول قتاده است.
فَكَذَّبُوهُ فَأَهْلَكْنٰاهُمْ [9]،يعنى عاد دروغ داشتند او را يعنى هود را ما ايشان را هلاك كرديم،در اين آيتى [10]و دلالتى است و بيشترينۀ اينان مؤمن نهاند [11].