نكنند،و نقصان حقّ او نكنند از ثواب،و طاعت او هيچ بازنگيرند،و در عقاب او هيچ نيفزايند به ناواجب،يقال:ظلمته حقّه،اى نقصته. وَ إِنْ كٰانَ مِثْقٰالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ ،اهل مدينه خواندند:مثقال،به رفع«لام»بر آنكه«كان»تامّه باشد به معنى حصل و وجد،و اگر حاصل آيد او را چندان كه وزن و مقدار دانه‌اى سپندان باشد.و باقى قرّاء،به نصب«لام»خواندند على تقدير:و ان كان ذلك الشّىء مثقال حبّة من خردل،بر آنكه«كان»ناقصه باشد،و او خبر«كان»است،و اگر آن چيز به مقدار سپندان دانه‌اى باشد. أَتَيْنٰا بِهٰا ،ما آن را با ميان [1]آريم و رها نكنيم تا ضايع شود. وَ كَفىٰ بِنٰا حٰاسِبِينَ ،و ما بسيم شماركننده.

وَ لَقَدْ آتَيْنٰا مُوسىٰ وَ هٰارُونَ الْفُرْقٰانَ ،و ما داديم موسى و هارون را فرقان،يعنى تورات،كه فرق‌كننده است ميان حق و باطل.ابن زيد گفت:يعنى آن معجز كه فرق كرد ميان حق [2]و باطل [3]،و مثله قوله: وَ مٰا أَنْزَلْنٰا عَلىٰ عَبْدِنٰا يَوْمَ الْفُرْقٰانِ [4]...، يعنى يوم بدر. وَ ضِيٰاءً ،و نيز او را روشنايى داديم. وَ ذِكْراً ،و ياد كردى براى پرهيزگاران.و نصب هر دو بر عطف است على الفرقان،و بعضى گفتند [5]:بر حال است و«واو»عطف براى اختلاف احوال آمد،كقولهم:جاءنى زيد الجواد و الحكيم [6]و العالم،و اين قول ضعيف است.

اَلَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ ،صفت متّقيان است،آن متّقيان كه از خداى بترسند در غيب،يعنى خداى را ناديده از او ترسند.و گفتند:از خداى بترسند در سرّ، به ترس خداى از معاصى [7]اجتناب كنند نه به روى مردمان. وَ هُمْ مِنَ السّٰاعَةِ مُشْفِقُونَ ،و ايشان از قيامت ترسند.

وَ هٰذٰا ذِكْرٌ مُبٰارَكٌ ،اشارت به قرآن است،گفت:اين كتاب قرآن ذكرى است پربركت [8]،ما آن را فروفرستاده‌ايم،شما آن را منكرى و جاحد!