حلو و مرّ كعطف [1]القدح مرّته بكلّ انى قضاه [2]اللّيل ينتعل
لَعَلَّكَ تَرْضىٰ ،تا باشد كه راضى شوى.كسائى خواند و ابو بكر عن عاصم:

لعلّك ترضى،من الارضاء،تا باشد كه تو را خشنود كنند.قوله: آنٰاءِ اللَّيْلِ و أَطْرٰافَ النَّهٰارِ ،آناء و اطراف،جمع است و اضافت ايشان با واحد [3].در او چند قول گفتند،يكى آن‌كه:اراد طرف كلّ نهار،پس [4]نهار جنس است در جاى جمع،دگر به منزلت آن است كه گفت: فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمٰا [5]...،و اين قول ضعيف است.

قوله: وَ لاٰ تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ ،خطاب است با رسول-عليه السّلام-و مراد جملۀ مكلّفان،گفت:چشم مكش به آنچه ما داده‌ايم اين كافران را و ممتّع كرده‌ايم ايشان را به آن. أَزْوٰاجاً ،اى اصنافا و اشكالا.و نصب او بر مفعول اوّل است از مَتَّعْنٰا ،و بِهِ در جاى مفعول دوم [6]است،يقال:متّعت فلانا بكذا،و معنى آيت آن‌كه:چشم به آن مكش كه من اين اصناف و انواع كفّار را داده‌ام از حطام. زَهْرَةَ الْحَيٰاةِ الدُّنْيٰا ،نصب او روا بود كه بر مفعول له باشد،و المعنى لزينة الحياة الدّنيا،و روا بود كه بدل از محلّ جار و مجرور كه مفعول دوم مَتَّعْنٰا است،براى آن‌كه محلّ به نصب است،تقدير آن‌كه :الى ما متّعنا به من زهرة الحياة الدّنيا،و روا بود كه حال بود از به،اى في حال [كون] [7]الممتّع به زهرة الحياة الدّنيا،و روا بود كه بر فعلى مقدّر بود،و تقدير آن‌كه:

اعني زهرة الحياة الدّنيا.و زهره و نور شكوفه باشد،مراد انواع نعمت و ملاهى و ملاذّ است،و معنى آن‌كه رسول-عليه السّلام-گفت:

لا تنظروا الى من هو فوقكم و انظروا الى من هو اسفل منكم فانّه اجدر أن لا تزدروا نعمة اللّه عليكم ،گفت:در آن‌كس منگريد كه بالاى شما باشد [8]،در آن نگريد كه فرود شما باشد كه آن اولى‌تر بود كه نعمت خداى بر خود حقير ندارى،و اين معنى شاعرى پارسى در بيتى چند گفته