نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 13 صفحه : 173
رسيد حدّى بود كه آن را وصف نتوان كردن و بازگفتن جز مبهم رها كردن،چه آن شرح به وصف در نيايد [1]،و مثله قوله: فَأَوْحىٰ إِلىٰ عَبْدِهِ مٰا أَوْحىٰ [2]،و مراد غرق ايشان است در دريا.
وَ أَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَ مٰا هَدىٰ ،و فرعون قوم خود را ضالّ و گمراه كرد،و هدايت نداد ايشان را.اين جواب آن است كه او گفت:... وَ مٰا أَهْدِيكُمْ إِلاّٰ سَبِيلَ الرَّشٰادِ [3]آنگه منّت نهاد بر بنى اسرايل به نعمتها [4]كه كرد بر ايشان،گفت:اى فرزندان يعقوب! قَدْ أَنْجَيْنٰاكُمْ ،برهانيديم شما را از دشمن،يعنى فرعون. وَ وٰاعَدْنٰاكُمْ ، و وعده داديم شما را جٰانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ ،جانب راست كوه طور،براى آنكه موسى را-عليه السّلام-تورات [5]پس هلاك فرعون دادند و خداى تعالى با او به طور پس از آن مناجات كرد-و آن قصّه برفته است. وَ نَزَّلْنٰا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوىٰ ،و منّ و سلوى [6]،مرغ بريان كرده و ترنجبين در تيه بر شما فروفرستادهايم [7]-برآن شرح كه رفته است در سورة البقرة.
كُلُوا مِنْ طَيِّبٰاتِ مٰا رَزَقْنٰاكُمْ ،اين از آن جمله [8]است كه قول از او محذوف است،التّقدير:و قلنا لكم كلوا [9]،و شما را گفتيم [10]بخورى از پاكيها و خوشيها آنچه ما روزى كرديم شما را.و در«طيّبات»،دو قول گفتند،يكى:حلالات،و يكى:
ملاذّ و مشتهيات. وَ لاٰ تَطْغَوْا فِيهِ ،طغيان مكنى در او.عبد اللّه عبّاس گفت:ظلم مكنى در او مقاتل گفت:عصيان مكنى [11]،يعنى در معصيت صرف مكنى.كلبى گفت:كفران نعمت مكنى،و گفتند:حرام حلال مكنى،و حلال حرام مكنى.
و حمزه و كسائى خواندند:انجيتكم و واعدتكم و،ما رزقتكم به«تا»ى بى«الف» على الخبر عن [12]نفس المخاطب وحده،و در شاذّ يحيى بن وثّاب و اعمش همچنين