نام کتاب : روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن نویسنده : الرازي، ابوالفتوح جلد : 10 صفحه : 251
دوزخ،
كيف ما زال الحقّ زال معه، هركجا حق يافتى [1]او را با حق رفتى.
گفت:اخبرني عن نفسك،مرا از خود خبر ده،گفت:قال اللّه تعالى: فَلاٰ تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ... [2]،خداى تعالى گفت:خويشتن را تزكيه مكنى،و لكن هم او گفت: وَ أَمّٰا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ [3]،به نعمت خداى حديث كن [4]،
كنت اوّل داخل و آخر خارج و كنت اذا سألت اعطيت و اذا سكت ابتديت و بين جوانحي علم جمّ، گفت:اوّل داخل من بودمى و آخر خارج من بودمى،و چون بخواستمى بدادندى،و چون نخواستيم ابتدا كردندى،و ميان پهلوهاى من علمى بسيار هست.
گفت:از قرآن در حقّ تو چه آمد؟گفت:در سورت هود نمىخوانى: أَ فَمَنْ كٰانَ عَلىٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شٰاهِدٌ مِنْهُ ،آنكه بر بيّنت بود از خداى تعالى رسول بود،و من آن گواهم كه از اويم و در پى اويم.
ابن الكوّا گفت:و حقّك لا اتّبعت احدا بعدك،به حقّ تو كه از پى [5]كس نروم مگر از پى تو،و اخبار در اين معنى بسيار است من طريق الخاصّة و العامّة. وَ مِنْ قَبْلِهِ ، و از پيش او،ضمير راجع است[با رسول-عليه السّلام] [6]و هو«من»،فى قوله: أَ فَمَنْ كٰانَ .
كِتٰابُ مُوسىٰ ،يعنى تورات. إِمٰاماً وَ رَحْمَةً ،پيشرو و مقتداى و رحمت،و نصب او بر حال بود،و عامل در او يكى باشد از اين دو،امّا آنچه در ظرف [7]مقدّر است في قوله: وَ مِنْ قَبْلِهِ ،براى آنكه لابد در[او] [8]مقدّرى باشد من قوله:ثبت او حصل،اى ثبت او حصل كتاب موسى من قبله اماما [9]،يا آنچه شاهد بر او دليل مىكند،براى آنكه تقدير چنين كه:و يشهد [10]مِنْ قَبْلِهِ كِتٰابُ مُوسىٰ إِمٰاماً وَ رَحْمَةً ،و در كلام محذوفى هست،و التّقدير: أَ فَمَنْ كٰانَ عَلىٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شٰاهِدٌ مِنْهُ