آيه نازل شد وَ جِي‌ءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ‌ يعنى بياورند در آن روز جهنم را از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پرسيدند معنى اين آيه را فرمود كه روح الامين مرا خبر داد كه چون حقتعالى خلق اولين و آخرين را در قيامت جمع كند بياورند جهنم را با هزار مهار كه كشند او را صد هزار ملك در نهايت شدت و غلظت و جهنم را صداى در هم شكستن و خروش و غضب عظيم بوده باشد پس نفسى بكشد و صدائى از آن ظاهر شود كه اگر نه آن باشد كه حقتعالى مردم را تأخير كرده است از براى حساب هرآينه همه را هلاك كند پس كردنى و زبانه از آن بيرون آيد و احاطه كند به نيكو كار و بدكار پس نماند هيچ بنده‌اى از بندگان خدا و نه ملكى و نه پيغمبرى مگر آنكه فرياد كند كه رب نفسى نفسى يعنى پروردگارا نفس مرا و جان مرا نجات ده و تو اى پيغمبر خدا ندا كنى كه امتى امتى و از براى امت خود دعا كنى پس صراط بر روى آن بگذارند از مو باريكتر و از شمشير برنده‌تر و آن سه قنطره داشته باشد بر يك قنطره امانت باشد و صله رحم و بر دويم نماز باشد و بر سيم عدالت پروردگار عالميان يعنى حكم بر مظلمه‌هاى بندگان پس مردم را تكليف ميكنند كه بر صراط بگذرند پس در عقبه اول كه صله رحم و امانت است ايشان را نگاه ميدارند اگر قطع رحم و خيانت در اموال مردم كرده باشند از اين عقبه نمى‌گذرند تا از عهده آن بدر آيند يا بجهنم افتند و از اين عقبه اگر نجات يافتند نماز ايشان را نگاه ميدارد و اگر از اين عقبه نجات يافتند عدالت الهى براى مظالم عباد ايشان را نگاه ميدارد و اشاره باينست آنچه حقتعالى فرموده است‌ إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ يعنى بدرستى كه پروردگار تو بر سر راه است يا در كمين‌گاهست و مردم بر صراط ميروند بعضى بدست چسبيده‌اند و بعضى يك پايش لغزيده بپاى ديگر خود را نگاه ميدارد و ملائكه بر دور ايشان ايستاده و دعا و ندا ميكنند كه اى خداوند حليم بردبار بيامرز و عفو كن بفضل خود و سلام بدار و بسلامت بگذران ايشان را و مردم ميريزند در آتش مانند شب‌پره پس كسى كه برحمت خدا نجات يافت و گذشت ميگويد الحمد للّه و بنعمت خدا تمام ميشود اعمال صالحات و نمو ميكند حساب و حمد ميكنم خداوند غفورى را كه نجات داد مرا از تو بعد از آنكه نااميد شده بودم بمنت و فضل خود بدرستى كه پروردگار ما آمرزنده و شكركننده است عملهاى بندگان خود را مؤلف گويد كه ميتواند بود كه امانت در اموال باشد و عدل الهى در ظلمهاى ديگر يا اول در حق اللّه باشد و ثانى در حق الناس و دور نيست كه مراد از صله رحم رعايت رحم آل محمد (ص) و از امانت عدم خيانت در عهد و بيعت ايشان باشد كه مقدم بر نماز واقع شده است و عقبه ولايت كه اعظم عقبات است در اينجا مذكور نشده است مگر آنكه گوئيم كه اينها نسبت بمؤمنين است و كفار و مشركان و مخالفان در اول‌