و كتاب و سنت كه معصوم و مأمون از كذب و سهو و تغيير و تبديل باشد مقرر نكنند و كتاب مجمل غامض ذو وجوه و محاملى در ميان ايشان بگذارند كه هنوز آن كتاب جمع و ترتيب نيافته باشد و آنچه در آن باشد در غايت اجمال باشد و هر كس بنحوى فهمد و مفسرى از براى آن تعيين نفرمايند يا آنكه از هزار يك احكام ضروريه در ظاهر آن نباشد و احاديث سنت در نهايت اختلاف و تشويش باشد و نو مسلمانى چند را كه هر يك انواع اغراض فاسده داشته باشند صاحب اختيار امت گردانند كه هر باطلى كه خواهند براى خود تعيين نمايند و آن جاهل باطل هر امرى كه رو دهد صحابه را جمع كند و خود مانند خر در گل مانده باشد و از اين و از آن پرسد تا بمقتضاى اغراض باطله خود يكى را ترجيح دهد هر كه بهره قليلى از عقل داشته باشد چنين امر شنيعى را بر خدا و رسول روا نميدارد و خداوند بآن لطف و رحمت نسبت بعباد خصوصا بر اين امت. پيغمبرى بآن مهربانى و شفقت در حق امت چگونه راضى باين حيرت و ضلالت نسبت بايشان بشوند پيغمبر بزرگوارى كه آن همه آزارها بر بدن شريف و نفس لطيف خود براى هدايت امت قرار داد چون شد كه يك مرتبه دست از ايشان بر داشت و رئيسى براى ايشان قرار نداد و دهقانى كه در دهى بيمار شود براى شفقت بر رعيت خود و مزارع خود يك كسى را تعيين ميكند و وصيت براى ايشان ميكند و ضابطى براى متروكات خود تعيين مينمايد پيغمبر آخر الزمان از دنيا ميرود و براى دين و ملت و كتاب و سنت و رعيت و امت خود كسى را تعيين نميكند اگر در اين باب عقل حكم نكند در هيچ بديهى حكم نخواهد كرد.

وجه چهارم [عادت تعيين خليفه در جميع انبياء]

آنكه مخالفان نيز معترفند كه عادت مقرره حقتعالى در جميع انبياء (ع) از آدم تا خاتم آن بود كه تا خليفه‌اى از براى ايشان تعيين نميكرد ايشان را از دنيا رحلت نميفرمود و سنت حضرت رسالت صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم در جميع غزوات و سفرهاى جزئى كه آن جناب از مدينه مشرفه ميفرمود آن بود كه تعيين رئيس و خليفه ميفرمود و در جميع بلاد و قراى اسلام نيز البته حاكمى نصب مينمود و امر ايشان را بخود نميگذاشت پس چون در اين مفارقت كبرى و سفر بى‌منتها احوال ايشان را مهمل و امور ايشان را معطل مى‌گذاشت.

وجه پنجم مرتبه امامت چنانكه دانستى نظير منصب جليل نبوتست‌

اگر امام را مردم توانند اختيار كرد بايد كه مردم نبى را نيز اختيار توانند كرد و اين باطل است باتفاق و ايضا بر مصالح عامه عباد عقول ناقصه امت كى ميتواند حكم كرد و عقلاء صاحب تدبير بسيار است كه كسى را از براى نسق قريه‌اى يا حكومتى تعيين مينمايند و در