نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 691
ناراً
حامِیَةً.» حضرت فرمود: «تصلی نار الحرب فی الدنیا علی عهد القائم، و فی
الاخرة نار جهنم.»؛ یعنی در دنیا در عهد قائم، گرفتار آتش جنگ باشند، و در
آخرت گرفتار آتش سوزان جهنم شوند. [1] 2. عبد الرزاق، عبد بن حمید، ابن
جریر، ابن منذر و ابن ابی حاتم درباره: «هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ الْغاشِیَةِ»،
از قتاده اخراج نمودهاند که گفت: حدیث قیامت. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ
خاشِعَةٌ»، را گفت: ذلیل و خوارند در آتش. «عامِلَةٌ ناصِبَةٌ» را گفت: در
دنیا از اطاعت خدا تکبّر کردند، پس به آن تکبّر عمل نمودند و در آتش افکنده
شدند. [2]5. تدبّر در آیات خشوع
قوله تعالی: «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا
آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ.» [3] با یک بررسی اجمالی در
آیات و معانی، تفاسیر و روایاتی که درباره، خشوع آمده، چنین به دست میآید
که خشوع، وجدان ذلّت و خواری توأم با خوف، در برابر عظمت، جلال و کبریایی
است، و چون وجدان، امری است که از قلب نشأت میگیرد، بنابراین، زمینه ایجاد
خشوع، قلب بوده و تجلّی آن، در ظواهر اعضا، آشکار میگردد و به تناسب
موقعیت، این تجلی یا در قلب و جسم است: «خاشِعِینَ لِلَّهِ»، [4] و یا در
حال اشک ریختن، بر چانه به خاک افتادن و ازدیاد خشوع است: «وَ یَخِرُّونَ
لِلْأَذْقانِ یَبْکُونَ وَ یَزِیدُهُمْ خُشُوعاً»، [5] و یا در صداها و
اصوات است: «وَ خَشَعَتِ الْأَصْواتُ لِلرَّحْمنِ»، [6] و یا در کیفیت هیأت
بدن در حال نماز است: «الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ»، [7] و
یا در حالات کلی است: و «وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ»، [8] و یا در
چشمهاست: «خُشَّعاً أَبْصارُهُمْ»، [9] و یا