فرهنگ قرآن - امامی، عبد‌النبی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 447

«توکّلت علیه»؛ به معنای بر او اعتماد نمودم، و در بسیاری موارد، وکیل به کفیل تفسیر می‌شود، و وکیل اعم است؛ زیرا هر کفیلی وکیل است، ولی هر وکیلی کفیل نیست. [1]
فخر الدین در مجمع البحرین فرموده: قوله: «وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ»، اصل در توکّل، اظهار عجز و درماندگی در کار بوده و اسم آن تکلان است، و توکّل علی اللّه، انقطاع و بریدن بنده است از همه مخلوقات به‌سوی خدای متعال، در آنچه که از مخلوق آرزو می‌کند، و گفته‌اند: ترک سعی و کوشش است در آنچه قدرت بشری وسعت در آن را ندارد، و فی قوله: «لَسْتُ عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ»، وکیل بر شی‌ء، عبارت از قیام به حفظ آن چیز و دفع ضرر کردن از آن است، و توکیل عبارت است از اعتماد نمودن بر شخص و او را نایب خود قرار دادن؛ از آن قبیل است، قوله: «وَ کَفی بِاللَّهِ وَکِیلًا.»؛* یعنی خدای متعال کافی است که امر تو را ولایت و سرپرستی کند، و وکیل از اسمای خدای تعالی است. گفته‌اند که او کافی است، و گفته‌اند که او کفیل بر روزی بندگان است، و در حدیث آمده است: «لو توکلتم علی اللّه حق توکّله، لکان کذا.»؛ یعنی اگر بر خدای تعالی حقّ توکّل او توکّل کنید، چنین خواهد بود، و آن به این است که به‌طور قطع و یقین معلوم باشد که: لا فاعل الا اللّه، و هر موجودی از رزق، عطا، منع و غیر آن از جانب خدای تعالی است. پس از آن، بر وجه نیکویی، در طلب خواسته‌اش سعی و تلاش بنماید. در معانی الاخبار، «فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ»*، علم به این است که مخلوق، نه یارای ضرر رساندن دارد و نه قدرت بر نفع رساندن، و نه عطا می‌کند و نه می‌تواند مانع عطا شود، و یأس و ناامیدی از جانب مردم داشتن و در عمل آن را به کار بردن. پس وقتی بنده‌ای چنین باشد، برای احدی به‌جز خدای متعال کار نمی‌کند، و به‌جز خدای متعال، نه به کسی امیدی دارد، و نه از کسی ترسی دارد، و به‌جز خدای تعالی، به احدی طمع ندارد. گاهی چنین گمان می‌رود که توکّل، ترک کسب و ترک تلاش و کوشش در جهت تحصیل و به دست آوردن شی‌ء مورد حاجت است، و این گمانی است جاهلانه و نابخردانه، بلکه

[1]. مفردات، ص 569.

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبد‌النبی جلد : 1 صفحه : 447

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست