جمع آن حجج و حجاج است. [1]

اين كلمه در قرآن مجيد در موارد مختلفى به كار رفته است؛از جمله: لِئَلاّٰ يَكُونَ لِلنّٰاسِ عَلَى اللّٰهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَ كٰانَ اللّٰهُ عَزِيزاً حَكِيماً؛ [2]«تا اينكه براى مردم،پس از فرستادن پيامبران،در مقابل خدا بهانه و حجّتى نباشد و خدا توانا و حكيم است».

و نيز قُلْ فَلِلّٰهِ الْحُجَّةُ الْبٰالِغَةُ فَلَوْ شٰاءَ لَهَدٰاكُمْ أَجْمَعِينَ؛ [3]«بگو برهان رسا(حجّت)ويژه خداوند است و اگر او مى‌خواست،قطعا همه شما را هدايت مى‌كرد».

امام كاظم عليه السّلام فرموده است:«انّ للّه على النّاس حجّتين حجة ظاهرة و حجة باطنة فامّا الظاهرة فالرّسل و الانبياء و الائمّة و امّا الباطنة فالعقول»؛ [4]«خداوند را بر مردم دو حجّت است:

يكى ظاهر كه آن عبارت است از پيامبران و رهبران دينى و ديگرى باطن كه آن عقول مردم است».

پيامبران و اوصياى آنان عليهم السّلام از اين جهت«حجّت»ناميده شده‌اند كه خداوند به وجود ايشان،بر بندگان خود احتجاج كند.آنان همچنين دليل بر وجود خدا هستند و گفتار و كردارشان دليل بر نياز مردم به قانون آسمانى است.

براساس روايات فراوانى،هرگز زمين خالى از حجّت نيست؛چنان‌كه از امام رضا عليه السّلام پرسيده شد:آيا زمين از حجّت خالى مى‌ماند؟حضرت فرمود:«لو بقيت بغير امام لساخت»؛ [5]«اگر زمين به اندازه چشم برهم زدنى از حجّت خالى باشد،اهلش را فرو مى‌برد».

از ديدگاه شيعه،حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف به عنوان آخرين حجّت الهى است؛ازاين‌رو به حجة بن الحسن العسكرى عليهما السّلام شهرت دارد. [6]

داود بن قاسم گويد:از امام دهم عليه السّلام شنيدم كه مى‌فرمود:«الخلف من بعدى الحسن