است با دشوارى«كيفية»فى الجسم يقتضى صعوبة التشكل و التفرق و الاتصال».

شيخ اشراق بيان مفصلى در رد گفتار فلاسفه در مورد تقسيم عناصر و انتساب كيفيات خاص از نظر مشائيان دارد.

(رجوع شود به مجموعه دوم مصنفات ص 188-189).

ياقُوت

-(اصطلاح ذوقى)ياقوت جوهر مشهور است و نزد صوفيه ياقوت احمر عبارت از نفس كل است كه كليت آن ممزوج است بظلمت متعلق به جسم بر خلاف مفارقات و عقل مفارق كه از آن تعبير به «بدرة البيضاء»شود.

(كشاف ص 1543-اصطلاحات خطى ث 854)

يَد

-(اصطلاح فقهى و ادبى)نزد سالكان يد كنايت از يد اله و قدرت كاملۀ حق است كه فرمود يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ در فقه تصرف بيد تصرف مالكانه است يعنى تصرف يكى از نشانه‌هاى مالكيت است و بهر حال قاعدۀ يد و اماره يد مواردى دارد و احكامى.

يَدِ امانى

-(اصطلاح قواعد فقه) در كليات حقوقى آمده است:

اگر چه وضع يد بر مال غير موجب ضمان است و لكن اين وقتى است كه مال بطور امانت دست ذو اليد نيامده باشد و الا تلف مال جز در صورت تعدى يا تفريط موجب ضمان امين نخواهد شد و بر او جز يمين متوجه نمى‌شود چنانكه معروف است«ليس على الامين غير اليمين».

و در اين حكم فرقى نيست بين اينكه امانت محضه بوده و مال بنفع صاحب مال بدست امين افتاده باشد مثل وديعه كه استنابه درحفظ مال بمنظور مصلحت مالك صورت گرفته است يا بنفع قابض مال تسليم او شده باشد مثل عاريه و يا اينكه امانت مختلط باشد مثل تسليم عين مستأجره و مال قراض(مضاربه)و نظائر اينها.

پس حكم در جميع امانات عدم ضمان است و ضمانت با امانت جمع نمى‌شود.

(كليات ص 40،41) رجوع به امانت و ضمانت شود.

يَدِ ضَمانى

-(اصطلاح فقهى)رجوع به ضمانت شود.

يدان

-(اصطلاح عرفانى)يدان تثنيه يد است و نزد صوفيه عبارت است از اسماء متقابلۀ الهى كه اسماء جلالى و جمالى نامند مانند قهار و لطيف.

بعضى گويند:يدان عبارتند از حضرت وجوب و امكان،رجوع بفرهنگ مصطلحات عرفا شود.

يَدِ مُسْلِم

-يكى از ضوابط فقهى آن است كه يد مسلم محترم است و آنچه از دست مسلم گرفته شود از گوشت و پيه و پوست محكوم به طهارت است و گر چه علم بتذكيۀ آن نباشد.

الْيَزيديَّة

-(اصطلاح ملل و نحل).

اتباع يزيد بن ابو انيسة الخارجى را گويند كه اعتقاد داشت كه خدا حضرت رسول را از عجم بر انگيخت و گمان داشت كه خدا بر او كتابى نازل كرده كه شريعت محمدى را نسخ نموده است و عقيده داشت كه پيروان او همان صابئين مذكور در قرآن مى‌باشند.

(ضبط ابو انسيه معلوم نيست اصولا مخدوش است).

(از مختصر فرق بين الفرق ص 168) .