انجام شده است.

و بدين ترتيب ارسطو را بايد مدون اين فن و شارح فصول و ناظم ابواب آن دانست.

منطق ارسطو مشتمل بر هشت باب است بدين قرار:

1-قاطيقورياس(مقولات)2-بارى ارمنياس(قضايا)3-آنالوطيقا اول(شكل قياس) 4-آنالوطيقا دوم(برهان)5-طوبيقا (جدل)6-سوفسطيقا(مغالطه)7- البته در اين بامها و اصطلاحات تحريفاتى شده است.

(رجوع شود به فهرست ابن نديم-ص 454) مجموعه اين مباحث يا كتابها را«ارگانون» ناميده‌اند و نيز گفته‌اند كه ارسطو مجموعه آنها را آنالوطيقا ناميده است.

از آثار ارسطو نيز چنان مستفاد ميشود كه وى منطق را در شش كتاب گردآورده است نخست از مفاهيم كلى بحث نموده و از مقولات ياد نموده سپس بمركبات پرداخت و از قضايا كاوش نمود آنگاه از تركيب قضا و تشكيل قياس و سپس از مواد برهان و جدل و مغالطه و خطابه و شعر ياد كرده است.

فوفوريوس صورى همان طور كه اشارت رفت مباحث مربوط باجناس و انواع را از كتاب جدل ارسطو آورده است و كتاب مدخل را نوشته است و بر روى هم نه كتاب يا مبحث منطقى بوجود آمد كه كندى و فارابى و ابن هيثم و مسكويه از آنها نام برده‌اند و بعدها مباحث الفاظ را كه خارجاز اصول اين فن بوده جزء ابواب و فصول منطق قرار دادند و بدين ترتيب منطق ارسطوئى داراى ده كتاب يا مبحث شد.

مفسرين يونانى و سريانى و ايرانى منطق
ارسطو

افكار علمى ارسطو را پس از وى عده‌اى از حكماء مورد شرح و تفسير قرار دادند و اين كار نخست در يونان بوسيلۀ بزرگان و حكماء آن سامان انجام شد و بتدريج در ساير مراكز و حوزه‌هاى علمى نيز توجهى بشرح و تفسير كتابهاى منطقى ارسطو كردند و لاجرم بزبان پارسى و پهلوى و سريانى و زبانهاى موجود ديگر نقل شد.

دانشمندان ايرانى سريانى از مباحث ارسطو پيروى مى‌كردند و بر آن چيزى ارزنده نيفزودند.دانشمندان ايرانى در زمانهاى مختلف بويژه در زمان ساسانيان بهمين روش آشنائى داشتند و كتب منطقى ارسطو را مورد بحث و تفسير قرار دادند.

افلاطونيان جديد و حوزۀ اسكندرانى

در قرن دوم قبل از ميلاد در چند شهر يونان دسته‌اى بوجود آمدند كه خود را ترقى خواه ميدانستند كه بعدها بدنبال آنها در قرن بعد فيثاغوريان پديد آمدند و به دنبال اين دسته در قرن اول و دوم ميلادى بمكتب و آثار افلاطون توجه بسيار كردند و شرحها به آن نوشتند و هر يك درباره افكار و عقايد افلاطون تعبيرى كردند و شكل جديدى به افكار افلاطون دادند كه سردسته آن فيلون يهودى اسكندرانى است.

مكتب اسكندريه جانشين مكتبهاى فلسفى يونان شد و دانشمندانى از ملتهاى