نامند در كلمه ما بعد طبيعت بيان شده است كه لغت ما بعد از طبيعت از لحاظ تاريخى چه تحولاتى پيدا كرده است و در هر حال چنانكه گفته شد و در بيان مفاد كلمۀ حكمت اشاره گرديد فلاسفه بطور كلى علوم فلسفى را به تقسيم اوليه منقسم بدو قسم كرده‌اند كه عبارت از حكمت عملى و حكمت اكتسابى نظرى باشد و براى هر يك تقسيمات ديگرى نيز قائل شده‌اند از اين قرار كه گويند:

حكمت عملى بر سه قسم است.

الف-تهذيب اخلاق كه تزكيه نفس از رذائل و متجلى شد به صفات محموده را بانسان ميآموزد.

ب-تدبير منزل كه علم ادارۀ منزل و يا جامعۀ كوچك داخلى را بانسان ميآموزد.

ج-سياست مدينه كه اداره شهر و مملكتى را به بشر ميآموزد.

و حكمت نظرى بر سه قسم است از اين قرار:

الف-فلسفۀ اولى كه بحث از امورى ميكند كه نه ذهنا و نه خارجا احتياجى بماده دارد.

ب-فلسفۀ اوسط كه بحث آن از امورى است كه در وجود خارجى نياز بماده دارد.

ج-فلسفۀ ادنى كه بحث از امورى ميكند كه مادى محض‌اند و علم طبيعى هم مينامند.

قسم اول الهيات بمعناى اعم و اخص و بحث از وجود خدا و صفات و اسماء او و عقول مجرده است قسم دوم رياضيات است و قسم سوم طبيعيات و اجسام وجسمانيات است.

افلاطون فلسفه را سه بخش كرده است كه عبارت از جدل،طبيعى و اخلاق باشد.

ارسطو فلسفه را به فلسفۀ نظرى و عملى و شعرى تقسيم كرده است.

فَلسَفۀ بَحْثيَّه

-(اصطلاح فلسفى) رجوع به حكمت بحثيه شود.

فَلسَفِۀ ذَوقيَّه

-(اصطلاح فلسفى) رجوع به حكمت ذوقيه شود.

فَلسَفِۀ عاميَّه

-(اصطلاح فلسفى) اين اصطلاح را صدر الدين بكار برده است و مراد او از فلسفه عاميه و فلسفه مشهوره همان فلسفۀ معموله است صدرا فلسفۀ مشهوره و عاميه را در مقابل فلسفۀ خاصيۀ متعاليۀ خود قرار داده است و آن فلسفۀ خاصى است كه صدر الدين از تلفيق آيات و اخبار و كلمات بزرگان و عرفاء و بالجمله از تلفيق عقل و نقل و وحى و ذوق و بحث بوجود آورده است.

(از اسفار ج 1 ص 17،201).

فَلسَفِۀ نور

-(اصطلاح فلسفى) مراد فلسفۀ افلاطونى و اشراق است كه مبتنى بر نور و ظلمت است رجوع بانوار و قاعده نور شود

فَلسَفِۀ فِيضيَّه

-(اصطلاح فلسفى) مراد فلسفۀ افلاطونى و اشراق است(آراء اهل مدينۀ فاضله مقدمه ص 7).

فَلَق

-(اصطلاح هيوى)سپيده دم را گويند.

فَلَك

-(اصطلاح فلسفى)فلك جسمى كرى الشكل است كه قابل خرق و التيام نمى‌باشد و يا جسمى است كرى الشكل