و بايد محل خاصى را براى خلوت معين كند و چون بدر خلوت رسيد گويد «رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطٰاناً نَصِيراً» .

و در خلوتگاه اتفاق افتد كه صاحب خلوت از محسوسات غايب شود و بعضى از حقايق بر او كشف گردد و متصوفه آن را واقعه خوانند و چنانكه در حال حضور باشد مكاشفه خوانند(مصباح الهدايه ص 123-125،161،165-دستور العلماء).

مولوى گويد:

من نخواهم شد ازين خلوت برون زانكه مشغولم باحوال درون
حافظ گويد:

چون كوى دوست هست به صحرا چه حاجتست
خلوت گزيده را به تماشا چه حاجتست
جانا به حاجتى كه ترا هست با خدا
آخر دمى بپرس كه ما را چه حاجتست

خَلوَتخانه

-(اصطلاح عرفانى)مقام كمالات ولايت را گويند،اتحاد محب و عاشق و معشوق و نبى و ولى است.

و خلوتخانه اسرار،مقام انس با حق است.

عطار گويد:

هست گنجى از دو عالم مانده پنهان تا ابد
جاى او جز كنج خلوتخانۀ اسرار نيست
در زمين و آسمان آن گنج كى يابى تو باز
زانكه اين جز در درون مرد معنى دار نيست
برخى از تركيبات ديگر:خلوتخانۀ اشتياق،خلوتخانۀ احسان،خلوتخانه خاص، خلوتخانۀ شهود،خلوتگه اصلاب،خلوتگه دل.

نسفى گويد چون خدا خواست مراتب اجسام بيافريند بدر دى ظلمانى نظر كرد.(قسمت ظلمانى جوهر اول يا عقل اول)آن در دى ظلمانى بجوش آمد و بگداخت از زبده و خلاصۀ آن عرش بيافريد و از زبده و خلاصه آن باقى آسمان هفتم و از زبده و خلاصه آن باقى آسمان ششم و از زبده و خلاصه آن باقى آسمان پنجم و از زبده و خلاصۀ آن باقى آسمان چهارم بيافريد و از زبده و خلاصۀ آن باقى آسمان سوم و از آن باقى ديگر آسمان دوم و اول بيافريد و از زبده و خلاصه آن باقى عنصر آتش و از زبده و خلاصه آن باقى عنصر هوا و از زبده و خلاصۀ آن باقى عنصر آب و از آنچه باقى مانده عنصر خاك بيافريد مفردات عالم ملك تمام شد،مفردات ملك و مفردات ملكوت 28 آمد چهارده ملك و چهارده ملكوت،و مركب سه آمد معدن،نبات و حيوان و همچنين مفردات حروف تهجى بيست و هشت حرف آمدند و مركب سه آمد اسم و فعل و حرف.

چون مراتب ارواح تمام گشت و مراتب اجسام نيز تمام گشت،آنگاه مراتب ارواح در مراتب اجسام هر يكى در يكى مقام گرفتند،عرش مقام خاتم انبياء شد و صومعه و خلوتخانۀ وى شد و گر سى مقام ارواح اولو العزم گشت و صومعه و خلوتخانۀ ايشان گشت و آسمان هفتم مقام ارواح رسل شد و صومعه و خلوتخانۀ ايشان گشت و آسمان ششم مقام ارواح انبياء و پنجم مقام ارواح اولياء و چهارم مقام ارواح اهل معرفت و سوم مقام ارواح عباد و آسمان اول مقام ارواح مؤمنان شد و صومعه و خلوتخانۀ ايشان گشت و طبايع چهارگانه در عناصر