خداوند تكليف ما لا يطاق به بندگان نمى‌كند زيرا فرموده: «لاٰ يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْساً إِلاّٰ وُسْعَهٰا. . .» بقره/286 و هيچ‌گاه از ميزان عدل و داد خارج نمى‌شود و امر او تعلق به محال نمى‌گيرد، زيرا او عادل است و اگر چنين كارى كند بر خلاف عدل رفتار كرده است.

3-وعد و وعيد، «وعد» يعنى مژده دادن به بهشت و «وعيد» يعنى ترسانيدن از عذاب دوزخ.

وعد و وعيد خداوند ثابت است مگر اين كه گناهكاران در اين دنيا توبه كنند و خداوند از او درگذرد.

4-منزلة بين المنزلتين كه شرح آن در پيش گذشت.

5-امر به معروف و نهى از منكر يعنى واداشتن مردم به كار نيك و بازداشتن آنان از كار زشت كه جهاد جزء هر دوى آنهاست يعنى بر هر شخص مسلمان واجب است كه امر به معروف و نهى از منكر را دربارۀ كافر و فاسق اجرا كند. فرق معتزله.

1-واصليه پيروان واصل بن عطاء الغزّال.

2-هذيليه پيروان ابو الهذيل علاّف

3-نظاميّه پيروان ابراهيم بن سيار نظام (در گذشته در 231)

4-خابطيه پيروان احمد بن خابط

5-بشريه پيروان بشر بن معتمر

6-معمريه پيروان معمر بن عباد سلمى (در گذشته در 215)

7-مرداريه پيروان عيسى بن صبيح مردار (در گذشته 226)

8-ثماميه پيروان ثمامة بن اشرس (در گذشته 313)

9-هشاميه پيروان هشام بن عمرو الفوطى

10-جاحظيه پيروان عمرو بن بحر الجاحظ (163-255)

11-خياطيه پيروان ابو الحسين عبد الرحيم بن محمد بن عثمان الخياط

12-جبائيه پيروان ابو على محمد بن عبد الوهاب جبايى (235-303) .

13-بهشميه-ابو هاشم عبد السلام بن ابو على جبائى (در گذشته در 321)

الانتصار، ابن خياط (فهرست) ص 243-244.

ملل و نحل، شهرستانى، ص 49-78.

طبقات المعتزله.

الفرق بين الفرق، ص 67-120.

المعتزله، زهدى جار اللّه.

شرح المواقف طبع تركيه ج 3 ص 282.

الفصل، ج 4، ص 146.

التنبيه و الرد، ص 40.

العقيده و الشريعه، ص 89-172.

المقالات و الفرق، ص 263.

Shorter Encyclopedia oF Islam,P.421-427.