آنان (هر چه پايين روند) . و تا يك نفر از عموها و عمّه‌ها و دايى‌ها و خاله‌هاى ميّت زنده‌اند، اولاد آنها ارث نمى‌برند و در مورد اولاد آنان هم تا يك نفر از اولاد نزديكتر وجود دارد، اولاد دورتر ارث نمى‌برند، ولى اگر ميّت عموى پدرى و پسر عموى پدر و مادرى داشته باشد، ارث به پسر عموى پدر و مادرى مى‌رسد و عموى پدرى ارث نمى‌برد، توضيح اين حكم در مقدمه (قسمت الف استثناء قاعده دوم و سوم) گذشت.

[مسأله 2729]

مسأله 2729 اگر عمو و عمه و دايى و خالۀ خود ميت و اولاد آنان (و اولادِ اولادِ آنان) (1) نباشند (2) عمو و عمه و دايى و خالۀ پدر و مادر ميت ارث مى‌برند و اگر اينها نباشند اولادشان ارث مى‌برند و اگر اينها هم نباشند عمو و عمه و دايى و خالۀ جدّ و جدّۀ ميّت و اگر اينها نباشند، اولادشان ارث مى‌برند.

اين مسأله در رساله آيت اللّٰه فاضل نيست

(1) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت اللّٰه مكارم نيست]

(2) زنجانى : اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد (مستقيم و غير مستقيم) آنان نباشند. .

[مسأله 2730]

مسأله 2730 زن و شوهر به تفصيلى كه بعداً (در مسائل 2770 تا 2779 گفته مى‌شود از يكديگر ارث مى‌برند.

زنجانى : مسأله زن و شوهر به تفصيلى كه بعداً گفته خواهد شد به همراه هر سه طبقه، از يكديگر ارث مى‌برند.

ارث دسته اوّل

[مسأله 2731]

مسأله 2731 اگر وارث ميت فقط يك نفر از دستۀ اول باشد مثلاً پدر يا مادر يا يك پسر يا يك دختر باشد، همۀ مال ميت به او مى‌رسد (1) و اگر چند پسر يا چند دختر باشند، همۀ مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى‌شود (2) و اگر يك پسر و يك دختر باشد مال را سه قسمت مى‌كنند، دو قسمت را پسر و يك قسمت را دختر مى‌برد و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طورى قسمت مى‌كنند كه هر پسرى دو برابر دختر ببرد.

(1) خوئى ، تبريزى ، سيستانى : و اگر پسر و دختر باشند، مال را طورى قسمت مى‌كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.

زنجانى : و اگر تنها چند پسر يا چند دختر باشند همۀ مال را به طور مساوى قسمت مى‌كنند و اگر پسر و دختر باشند مال را طورى قسمت مى‌كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.

(2) مكارم : و اگر دختر و پسر هر دو باشند، مال را طورى قسمت مى‌كنند كه هر پسر دو برابر دختر ببرد.

فاضل : مسأله طبقۀ اوّل: عبارتند از پدر مادر فرزندان فرزندان آنها (نوه) به تفصيلى كه بيان مى‌شود. اگر وارث فقط يك نفر از طبقۀ اوّل باشد همۀ مال ميّت به او مى‌رسد. بنا بر اين اگر پدر يا مادر يا يك پسر يا يك دختر تنها وارث باشد تمام مال ميّت به او مى‌رسد.

اگر وارث دو نفر از طبقۀ اوّل باشند