تبريزى: مسأله در خطبۀ اوّل واجب است حمد و ثناى الهى را گفته و مردم را به تقوى سفارش كند و يك سوره از قرآن را بخواند و در خطبۀ دوم نيز واجب است حمد و ثناى الهى را به جا آورد و بر پيامبر اكرم صلى اللّٰه عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام درود فرستد و براى مؤمنين و مؤمنات استغفار كند و اگر همۀ آن چه را كه گفته شد در دو خطبه تكرار كند مانعى ندارد.

29 شايسته است امامِ خطيب، بليغ باشد و به تناسب اوضاع و احوال سخن گويد و عبارات فصيح و روان به كار برد، به حوادثى كه در سراسر عالم بر مسلمين مى‌گذرد بخصوص حوادث منطقه خود، آشنا باشد. مصالح اسلام و مسلمين را تشخيص دهد. چنان شجاع باشد كه در راه خدا از ملامت و نكوهش احدى بيم به خود راه ندهد، در اظهار حق و ابطال باطل بر حسب شرايط زمان و مكان صراحت داشته باشد، امورى از قبيل مواظبت در اوقات نماز و عمل به روش صلحا و اولياء خدا را كه موجب تأثير كلام او در مردم است رعايت كند، كارهاى او با مواعظ و وعد و وعيدهايش تطبيق نمايد، از آن چه كه موجب سبكى او و كلامش مى‌شود حتى از قبيل پرگويى، شوخى و بيهوده‌گويى بپرهيزد و همه اين امور را تنها براى خداوند رعايت كند و هدفش اعراض از دنيا پرستى و رياست طلبى باشد كه سر سلسلۀ همۀ گناهان است، تا كلامش در جان مردم مؤثر افتد.

اراكى: مسأله سزاوار است خطيب، فصيح، بليغ، شجاع و نترس در راه خدا و آشناى به مصالح مسلمين باشد و در زىّ صالحان و مواظب اوقات نماز باشد و اعمالش مطابق مواعظش باشد و خود را از آن چه وهن ايجاد مى‌كند هم چون مزاح زياد و امثال آن پيراسته دارد.

30 شايسته است امام خطيب در خطبه نماز جمعه مصالح دين و دنياى مسلمين را تذكر دهد و مردم را در جريان مسائل زيانبار و سودمند كشورهاى اسلامى و غير اسلامى قرار دهد و نيازهاى مسلمين را در امر معاد و معاش تذكر دهد و از امور سياسى و اقتصادى آن چه را كه در استقلال و كيان مسلمين نقش مهمى دارد گوشزد كند و كيفيت صحيح روابط آنان را با ساير ملل بيان نمايد و مردم را از دخالتهاى دول ستمگر و استعمارگر در امور سياسى و اقتصادى مسلمين كه منجر به استعمار و استثمار آنها مى‌شود برحذر دارد. خلاصه، نماز جمعه و دو خطبه آن نظير حج و مراكز تجمع آن و نمازهاى عيد فطر و قربان و غيره از سنگرهاى بزرگى است كه متأسفانه مسلمانان (1) از وظائف مهم سياسى خود در آن غافل مانده‌اند، چنانچه از ساير پايگاه‌هاى عظيم سياست اسلام هم غافلند. اسلام دين سياست آن هم در همه شئون آن است و كسى كه در احكام قضايى، سياسى، اجتماعى و اقتصادى اسلام اندكى تأمل كند متوجه اين معنى مى‌شود. هر كس گمان كند دين از سياست جدا است، جاهلى است كه نه اسلام را مى‌شناسد و نه سياست را.

(1) فاضل: كثيرى از مسلمانان. .

اراكى: مسأله امام جمعه ضمن خطبه خود بايد مصالح دين و دنياى مسلمانان را به آنها تذكّر دهد و آنها را از امور مختلف اجتماعى آگاه سازد.