بهجت: كفايت هر ذكرى كه در سجده بگويد، خالى از وجه نيست ولى احتياط مستحب آن است كه سه مرتبه «سبحان اللّٰه» يا يك مرتبه «سُبْحٰانَ رَبِّيَ الْأَعْلىٰ وَ بِحَمْدِهِ» بگويد. .

زنجانى: يكى از واجبات سجده، ذكر است، و آن گفتن «سُبْحٰانَ رَبِّيَ الاَعلٰى وَ بِحَمْدِهِ يا سُبْحٰانَ اللّٰهِ، سُبْحٰانَ اللّٰهِ، سُبْحٰانَ اللّٰهِ» است و ظاهر آن است كه گفتن هر ذكرى كه به مقدار اينها باشد كفايت مى‌كند، لكن بنا بر احتياط واجب در سجده"سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظيٖمِ وَ بِحَمْدِهِ"نگويد؛ و بايد ذكر سجده به دنبال هم و به عربى صحيح گفته شود. .

صافى: احتياط مستحب آن است كه در سجده، سه مرتبه «سبحان اللّٰه» يا يك مرتبه «سبحان ربي الأعلى و بحمده» بگويد هر چند ظاهر اين است كه اكتفا به گفتن هر ذكرى كه به اين مقدار باشد، مثل سه مرتبه «اللّٰه اكبر» جايز است، و بايد اين كلمات به عربى صحيح گفته شود، . .

(3) خوئى، تبريزى، زنجانى، سيستانى: يا بيشتر. .

مكارم: مسأله ذكر سجده نيز واجب است و احتياط آن است كه حدّ اقلّ سه مرتبه «سبحان اللّٰه» يا يك مرتبه «سبحان ربّى الأعلى و بحمده» بگويد و هر چه بيشتر بگويد بهتر است.

[مسأله 1050 در سجود بايد به مقدار ذكر واجب بدن آرام باشد]

مسأله 1050 در سجود بايد به مقدار ذكر واجب، بدن آرام باشد (1) و موقع گفتن ذكر مستحب هم (2) ، اگر آن را به قصد ذكرى كه براى سجده دستور داده‌اند بگويد، آرام بودن بدن لازم است (3) .

(1) بهجت: و اگر نتوانست به اندازۀ ذكر واجب، آرامش بدن داشته باشد، اصل وجوب ذكر ساقط نمى‌شود؛ و اگر به هيچ وجه بدنش آرام نمى‌گيرد أحوط اين است كه نماز ديگرى هم بخواند و سجدۀ آن را با اشاره انجام دهد و منظور از آرامش بدن، توقف و مكث بين سر گذاشتن و برداشتن است.

زنجانى: براى تحقق سجده بايد پس از رسيدن پيشانى به مُهر بدن آرام بگيرد و در حال ذكر واجب آن بايد بدن آرام باشد. .

(2) فاضل: بنا بر احتياط. .

(3) زنجانى: بنا بر احتياط واجب.

مكارم: و امّا اگر به قصد ذكر مطلق باشد كه در هر جاى نماز جايز است، حركت مانعى ندارد.

خوئى: موقع گفتن ذكر مستحب هم آرام بودن بدن با قصد خصوصيّت، أحوط است.

تبريزى: در موقع گفتن ذكر مستحب هم آرام بودن بدن بهتر است.

سيستانى: مسأله در حال سجود بايد بدن نمازگزار آرام باشد و نبايد بدن خود را به اختيار طورى حركت دهد كه از حال آرام بودن خارج شود حتّٰى بنا بر احتياط اگر مشغول به ذكر واجب هم نباشد.

[مسأله 1051 اگر پيش از آن كه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام بگيرد]

مسأله 1051 اگر پيش از آن كه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام بگيرد (1) عمداً ذكر سجده را بگويد (2) ، يا پيش از تمام شدن ذكر عمداً سر از سجده بردارد، نماز باطل است.

(1) زنجانى: با علم و عمد ذكر سجده را بگويد يا بدون ذكر يا قبل از تمام شدن آن سر از