«مغز» كه وضع آن استثنايى است آنها همه مربوط به جنبه‌هاى داخلى است در حالى كه پديده‌هاى روحى جنبه خارجى دارند و ما را از وضع بيرون وجود ما آگاه مى‌كنند.

براى توضيح اين سخن بايد به چند نكته توجه كرد:

نخست اينكه: آيا جهانى بيرون از وجود ما هست يا نه؟

مسلماً چنين جهانى وجود دارد، و ايده آليستها- كه وجود جهان خارج را انكار مى‌كنند و مى‌گويند: هر چه هست «مائيم» و «تصورات ما»، و جهان خارج درست همانند صحنه‌هايى كه در خواب مى‌بينيم چيزى جز تصورات نيست- سخت در اشتباهند، و اشتباه آنها را در جاى خود اثبات كرده‌ايم كه چگونه ايده آليستها در عمل رئاليست مى‌شوند و آنچه را در محيط كتابخانه خود مى‌انديشند در كوچه و خيابان و در محيط زندگى فراموش مى‌كنند! [1]

ديگر اينكه: آياما از وجود جهان بيرون آگاه هستيم يا نه؟ قطعا پاسخ اين سؤال نيز مثبت است زيرا ما آگاهى زيادى از جهان بيرون خود داريم، و از موجوداتى كه در اطراف ما يا نقاط دور دست است اطلاعات فراوانى در اختيار ما هست.

اكنون اين سؤال پيش مى‌آيد آيا جهان خارج به درون وجود ما مى‌آيد؟ مسلماً نه، بلكه نقشه آن پيش ما است كه با استفاده از خاصيت «واقع نمايى» به جهان بيرون وجود خود پى مى‌بريم.

اين واقع نمايى نمى‌تواند تنها خواص فيزيكوشيمايى مغز باشد زيرا اين خواص زائيده تأثرات ما از جهان بيرون است و به اصطلاح معلول آنها

[1]. به كتاب «فيلسوف نماها» از نگارنده مراجعه شود.