ب) پيروى اصلاح‌گرانه؛ بعضى از آداب نياكان ما نياز به بازنگرى و اصلاح دارد. اگر اصلاح شود، انجام آن اشكالى ندارد. مثلًا مراسم سيزده بدر چنانچه به عنوان يك رسم بت‌پرستى‌ [1] انجام گردد غلط و نارواست؛ امّا اگر به عنوان خارج شدن از شهر و فضاى آلوده آن، و پناه بردن به دل طبيعت و استفاده از هواى پاكيزه آن، و تفريح و استراحت سالم براى شروع مجدّد به كار با انرژى و توان كافى باشد، امر ناشايستى نخواهد بود.

به‌خصوص اگر اين كار، همراه با تفكّر و انديشه در حيات مجدّد درختان و گياهان باشد، و در نتيجه انسان از حيات آنها درس زندگى بگيرد، و به ياد عظمت و قدرت و علم نامحدود خالق آن بيفتد. بر همين اساس جمهورى اسلامى ايران آن را به روز «طبيعت» تغيير داد.

ج) پيروى احمقانه؛ برخى از آداب و رسوم نياكان، ضلال مبين و گمراهى آشكار است؛ مانند مراسم چهارشنبه سورى كه غير از بدبختى سودى ندارد. چه بسيار جوانانى كه در پى همين تقليد غير معقول چشمان خود را از دست دادند! چه تعداد عزيزانى كه شركتشان در اين مراسم خرافى جز سوختن چهره و بدنما شدن صورت، ثمره‌اى نداشته است؛ به گونه‌اى كه اكنون خجالت‌

[1]. سرچشمه مراسم خرافى سيزده بدر از نظر تاريخى به اصحاب الرّس، كه در قرآن به آن اشاره شده، برمى‌گردد. به حالات اصحاب الرّس در تفاسير اشاره شده، و در يكى از شرح‌هاى نهج‌البلاغه نيز داستان مفصّل آن را چنين يافتم: دوازده شهر يا آبادى بود، كه هر شهر و آبادى به يكى از ماه‌هاى سال خورشيدى ناميده شده بود؛ آيين مردم آن شهرها بت‌پرستى بود. درختان صنوبر را پرستش مى‌كردند. زيرا صنوبر منبع درآمد خوبى براى آنها بود. روز اوّل سال، همه مردم از تمام دوازده شهر يا روستا در شهر فروردين جمع مى‌شدند، و مراسم جشنى داشتند. فردا به شهر ارديبهشت مى‌رفتند، و در آنجا مراسمى داشتند. روز سوم به آبادى خرداد مى‌رفتند ...، تا به آبادى اسفند كه مى‌رسيد، دوازده شهر تمام مى‌شد؛ روز سيزدهم دسته‌جمعى از آبادى‌ها خارج شده، به بيابان‌ها مى‌رفتند، و مراسم سيزده و جشن و پايكوبى و آلودگى به انواع مفاسد را در آنجا برگزار مى‌كردند. بنابراين سيزده بدر سنّتى بوده كه از بت‌پرستان باقى مانده است، همانطور كه مراسم شب چهارشنبه‌سورى، كه احترامى براى آتش قائل مى‌شوند، سنّتى از آتش‌پرستان است‌